Το
κουνούπι αντιλαμβάνεται την ύπαρξή μας, ενώ βρισκόμαστε δεκάδες μέτρα
μακριά, μέσω του ιδρώτα, εξαιτίας της παραγωγής ορισμένων χημικών
ενώσεων στο ανθρώπινο σώμα
Πανούργοι και αξιοζήλευτοι πολυτεχνίτες, θεωρούνται η απειλή του 21ου
αιώνα εξαιτίας της αλλαγής των κλιματικών συνθηκών και του φαινομένου
του θερμοκηπίου.
Θαρρείς και έχουν γεννηθεί για να μας βασανίζουν με αυτό το ανελέητο
βουητό μέσα στα αυτιά μας και με το πέρασμά τους απόλυτα αντιληπτό από
τα κόκκινα σημάδια, που μας προκαλούν έντονη φαγούρα. Ενοχλητικοί και
ανεπιθύμητοι συγκάτοικοι στον πλανήτη Γη, τα κουνούπια είναι από τα πιο
έξυπνα πλάσματα στο βασίλειο των εντόμων...
Χημικό ραντάρ
Οπως εξηγεί ο δρ Αντώνης Μιχαηλάκης, ερευνητής στο Μπενάκειο
Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το οποίο εποπτεύεται από το υπουργείο
Αγροτικής Ανάπτυξης, το κουνούπι αντιλαμβάνεται την ύπαρξή μας, ενώ
βρισκόμαστε δεκάδες μέτρα μακριά, μέσω του ιδρώτα, εξαιτίας της
παραγωγής ορισμένων χημικών ενώσεων στο ανθρώπινο σώμα. Γι' αυτόν το
λόγο, τα εντομοαπωθητικά απευθύνονται κατ' αρχάς στον αποπροσανατολισμό
των κουνουπιών. Στο σώμα του το κουνούπι διαθέτει έναν εξειδικευμένο
«εξοπλισμό», με τον οποίο μπορεί να εντοπίζει και να ταυτοποιεί
μικροποσότητες συγκεκριμένων χημικών ενώσεων. Ουσιαστικά λειτουργεί σαν
να διαθέτει ο οργανισμός του ειδικά γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών
(GPS), τα οποία εντοπίζουν το σημείο παραγωγής των ενώσεων αυτών, δηλαδή
το ανθρώπινο σώμα, και έτσι ακριβώς σχεδιάζει μια διαδρομή, ώσπου να
φτάσει στον προορισμό του.
Αν, π.χ., ένας άνθρωπος βρίσκεται σε ένα μεγάλο κήπο και το
κουνούπι ερχόμενο από μακριά δεν καταφέρει να τον εντοπίσει αμέσως, τότε
ενεργοποιεί ένα μηχανισμό ανίχνευσης θερμοκρασίας. Ας φανταστούμε ότι
βρισκόμαστε σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, απολαμβάνουμε το ηλιοβασίλεμα και
δεχόμαστε ανελέητη επίθεση από κουνούπια, εξηγεί ο κ. Μιχαηλάκης. Αντί
οι απεγνωσμένες κινήσεις των χεριών μας να τα διώξουν μακριά, τα ωθούν
να έρχονται κατά πάνω μας, για να πάρουν «δείγμα» από το αίμα μας.
Αυτό συμβαίνει γιατί η κίνηση των χεριών έχει αποτέλεσμα να
αυξάνεται η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και γαλακτικού οξέος. Αυτό
είναι ό,τι χειρότερο. Το κουνούπι που βρίσκεται μακριά, ακόμη και αν δεν
είχε αντιληφθεί ότι υπήρχε «γεύμα» στον ορίζοντα, μέσω εξειδικευμένων
αισθητήρων στις κεραίες του, τώρα πια «βλέπει». Οι αισθητήρες του,
σύστημα πολύ πιο εξελιγμένο από το GPS, θα το φέρουν με μεγαλύτερη
ταχύτητα δίπλα μας. «Ακόμα και οι πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών θα
ζήλευαν τον τρόπο προσανατολισμού και πτήσης, αλλά και το πώς τα
κουνούπια "λοκάρουν" το θύμα τους», προσθέτει ο κ. Μιχαηλάκης.
Χειρουργικά χτυπήματα
Πέρα από το χημικό ερέθισμα, καθώς το κουνούπι πλησιάζει, βλέπει
και το «θύμα» από κοντά, μέσω των σύνθετων οφθαλμών του. «Προσαρμόζει
την κίνηση-πέταγμα και πλησιάζει, ώστε πάντα να έχει στο οπτικό του
πεδίο το στόχο του». Από κοντά, όμως, αντιλαμβάνεται και έναν άλλον
παράγοντα, τη θερμοκρασία του σώματος, συνεπώς πάει εκεί όπου δεν
υπάρχει κάποιο ρούχο να προστατεύει το δέρμα.
«Εδώ αρχίζει μια άλλη διαδικασία, εξίσου πολύπλοκη, που αρκετές
ιατρικές ειδικότητες θα ζήλευαν. Το θηλυκό κουνούπι προσγειώνεται τόσο
απαλά και αθόρυβα, που ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του. Θα
εξετάσει την περιοχή του δέρματος πολύ προσεκτικά και τελικώς με την
προβοσκίδα του θα επιχειρήσει να διαπεράσει το δέρμα. Η προβοσκίδα δεν
είναι, όπως όλοι τη φανταζόμαστε, μία απλή βελόνα. Στην πραγματικότητα
είναι ένα πολύ σύνθετο ιατρικό εργαλείο μικροχειρουργικής, τοποθετημένο
σε ένα μικροσκοπικό σώμα, και μπορεί να επιτελεί μικρο-εγχειρήσεις μέσω
τηλεχειριστηρίου! Μετά την είσοδο στο δέρμα, κάθε κίνηση -με μαεστρία-
έχει σκοπό να εντοπίσει ένα αιμοφόρο αγγείο, δημιουργώντας εγκοπή και
παρεμβάλλοντας στη ροή του αίματος», τονίζει ο ερευνητής.
Εάν η πρώτη προσπάθεια είναι χωρίς επιτυχία, θα αποσύρει ελαφρώς
την προβοσκίδα του, παραμένοντας όμως στην ίδια τρύπα, απλώς αλλάζοντας
γωνία. Παράλληλα, οι σιελογόνοι αδένες παράγουν μια χημική ουσία η
οποία εμποδίζει τυχόν αιμορραγία. Μόλις γευτεί το αίμα, αρχίζει η
διαδικασία της αναρρόφησης. Σε 90 δευτερόλεπτα θα πάρει ποσότητα αίματος
ίση με 2-3 φορές το βάρος του!».
Αιμοβόρα θηλυκά
Το... δείπνο του κουνουπιού με ανθρώπινο αίμα είναι μία πράξη
που όλοι οι άνθρωποι έχουν να θυμούνται. Τα θηλυκά κουνούπια, όμως,
είναι αυτά που κυριολεκτικά «μας πίνουν το αίμα». Αυτό που δεν είναι
γνωστό, εξηγεί ο κ. Μιχαηλάκης, είναι ότι τα κουνούπια, όπως και άλλα
έντομα (π.χ. πεταλούδες), τρέφονται με νέκταρ ή άλλες πηγές πλούσιες σε
σάκχαρα (π.χ. σάπια φρούτα). Γιατί, λοιπόν, θέλουν το αίμα;
Η απάντηση είναι ότι, προκειμένου να αναπτύξουν τα αβγά τους,
χρειάζονται μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης, που προέρχεται από το ανθρώπινο
αίμα. Και αφού η αποστολή έχει εκτελεστεί και το γεύμα έχει
καταναλωθεί, το κουνούπι πλέον πετά μακριά από το στόχο με πολύ
μικρότερη ταχύτητα, λόγω του αυξημένου βάρους του. Αν καταφέρει να
διαφύγει, τότε θα πάει να κάτσει κάθετα σε κάποιον τοίχο ή δέντρο, για
να χωνέψει, για 45 ή και περισσότερα λεπτά. Είναι η μοναδική στιγμή που
γίνεται εύκολος στόχος...
www.enet.gr
