Καλλιτεχνική απεικόνιση του ουρανού όπως θα φαινόταν από έναν υποθετικό πλανήτη του Γαλαξία πριν από 10 δισ. χρόνια. Πηγή: NASA, ESA, Z. Levay (STScI)
Κόλετζ Στέισον, Τέξας
Την επόμενη φορά που θα θαυμάσετε το νυχτερινό ουρανό, σκεφτείτε ότι αυτό που βλέπετε θα έμοιαζε φτωχό και ξεθωριασμένο σε σχέση με το υπερθέαμα που θα απολάμβανε ένας υποθετικός παρατηρητής πριν από δέκα δισεκατομμύρια χρόνια, όταν η Γη ακόμα δεν υπήρχε. «Η μελέτη μάς επιτρέπει να δούμε πώς θα μπορούσε να έμοιαζε ο Γαλαξίας στο μακρινό παρελθόν» δηλώνει η Κέισι Πάποβιτς του Πανεπιστημίου Texas A & M, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης στην επιθεώρηση The Astrophysical Journal. H έρευνα εξετάζει την εξέλιξη χιλιάδων γαλαξιών με μάζα παρόμοια με αυτή του Μίλκι Ουέι. Επιβεβαιώνει ότι ο ρυθμός γέννησης νέων άστρων είναι σήμερα 30 φορές μικρότερος σε σχέση με 10 δισ. χρόνια πριν, όταν η αστρογένεση έφτανε στο αποκορύφωμά της...
Ο δικός μας Ήλιος έχασε το μεγάλο γαλαξιακό πάρτι, καθώς σχηματίστηκε πολύ αργότερα, πριν από περίπου 5 δισ. χρόνια. Την περίοδο εκείνη ο ρυθμός αστρογένεσης στον Μίλκι Ουέι είχε πια πέσει και ο ουρανός είχε ήδη αρχίσει να ξεθωριάζει.
Η μελέτη εξετάζει 2.000 σπειροειδείς γαλαξίες σαν τον δικό μας που βρίσκονται σε διάφορα στάδια της εξέλιξής τους και απέχουν μέχρι 10 δισ. έτη φωτός από τη Γη. Αυτό σημαίνει ότι οι εικόνες που συλλέχθηκαν καλύπτουν δέκα δισεκατομμύρια χρόνια γαλαξιακής εξέλιξης.
Η νέα ανάλυση, η οποία συνδυάζει παρατηρήσεις διαστημικών και επίγειων τηλεσκοπίων σε ένα μεγάλο μέρος του φάσματος, από το υπεριώδες μέχρι το άπω υπέρυθρο, επιβεβαιώνει τα κυρίαρχα μοντέλα της Κοσμολογίας, σύμφωνα με τα οποία οι γαλαξίες σαν τον Μίλκι Ουέι ξεκίνησαν τη ζωή τους σαν μικρές ομάδες άστρων. Σταδιακά γιγαντώθηκαν απορροφώντας μεγάλες ποσότητες αερίου, οι οποίες συμπυκνώθηκαν και σχημάτισαν νέα άστρα.
Ο Ήλιος γεννήθηκε αργά, όταν πια η έκρηξη αστρογένεσης είχε τελειώσει. Λίγο αργότερα, πριν από περίπου 4,6 δισ. χρόνια, ακολούθησε ο σχηματισμός της Γης και του υπόλοιπου Ηλιακού Συστήματος.
Το πιθανότερο όμως είναι ότι ένας πλανήτης σαν τη Γη δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει όταν ο ουρανός πήρε φωτιά.
Ο λόγος είναι ότι οι πρώτες γενιές άστρων στον Γαλαξία αποτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά από υδρογόνο και ήλιο, ενώ τα βαρύτερα στοιχεία όπως ο άνθρακας και το οξυγόνο ήταν λιγοστά ως ανύπαρκτα.
Τα στοιχεία αυτά, απαραίτητα για το σχηματισμό συμπαγών πλανητών αλλά και για την εμφάνιση ζωής όπως την γνωρίζουμε, παρήχθησαν στους πυρήνες αυτών των πρώτων άστρων. Και όταν τα άστρα αυτά πέθαναν, σκόρπισαν στο Διάστημα το περιεχόμενό τους, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία άλλων άστρων και πλανητών.
Το γαλαξιακό υπερθέαμα έχει πια τελειώσει, όμως η σκόνη των άστρων που πρωταγωνίστησαν σε αυτό βρίσκεται σήμερα γύρω μας και μέσα μας.
www.in.gr
