Μετά τα κροκοδείλια δάκρυα, τώρα και ο κροκοδείλιος… ύπνος, καθώς σύμφωνα με νέα αυστραλιανή μελέτη, τα μεγάλα αυτά ερπετά κοιμούνται με το ένα μάτι ανοιχτό ούτως ώστε να βρίσκονται πάντα σε ετοιμότητα. Όπως δημοσιεύουν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο La Trobe, στην Μελβούρνη, στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Experimental Biology», οι κροκόδειλοι πιθανότατα «κοιμίζουν» μόνο το ένα από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου τους, διατηρώντας το δεύτερο σε εγρήγορση. Στο πλαίσιο της μελέτης τους διαπίστωσαν ότι οι κροκόδειλοι αφήνουν το ένα μάτι τους ανοιχτό, στην παρουσία του ανθρώπου. Είδαν ακόμα, ότι το συγκεκριμένο μάτι εστίαζε στον... παρείσακτο που εντοπιζόταν στον χώρο, γεγονός που αποδεικνύει ότι το σαρκοβόρο ζώο βρισκόταν σε εγρήγορση...
Σε βλέπω στον ύπνο μου…
Τα πειράματα των ειδικών πραγματοποιήθηκαν στον χώρο ενός ενυδρείου, εξοπλισμένο με κάμερες υπερύθρων προκειμένου η παρακολούθηση νεαρών κροκοδείλων να είναι εφικτή τόσο κατά τη διάρκεια της μέρας, όσο και της νύχτας.
«Τα συγκεκριμένα ζώα δεν είναι ιδιαίτερα “συνεργάσιμα”, αντίθετα είναι ιδιαίτερα ευέξαπτα. Για τον λόγο αυτόν, οφείλαμε να περιορίσουμε τις κινήσεις μας γύρω τους» προσθέτει ο δρ Λέσκου.
Πέρα από τις «επισκέψεις» ενός ερευνητή στον χώρο τους για συγκεκριμένο χρόνο κάθε φορά, οι ειδικοί εξέτασαν την επίδραση του να έχει ένας κροκόδειλος άλλους νεαρούς κροκόδειλους τριγύρω. Και αυτοί φάνηκε να μαγνητίζουν το βλέμμα του ενός ανοιχτού ματιού των κατά τα άλλα κοιμισμένων κροκοδείλων.
Ύπνος «επιφυλακής» με μισό εγκέφαλο
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για μια τεχνική που χρησιμοποιούν κατά βάση θαλάσσια θηλαστικά, όπως π.χ. οι θαλάσσιοι ελέφαντες και τα δελφίνια, τα οποία αφήνουν το ένα μάτι ανοιχτό για να διασφαλίσουν το ότι δεν θα απομακρυνθούν από την υπόλοιπη ομάδα τους. Και διάφορα είδη πουλιών ωστόσο θέτουν σε εφαρμογή το ίδιο σχέδιο, «κοιμίζοντας» εναλλάξ το ένα από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου τους, προκειμένου να βρίσκονται διαρκώς σε επιφυλακή για το ενδεχόμενο επίθεσης από κάποιον εχθρό.
«Σε περιπτώσεις αυξημένου κινδύνου, τα πουλιά θέτουν σε εφαρμογή την συγκεκριμένη τεχνική ύπνου διατηρώντας πάντα το ένα μάτι ανοιχτό για να προλάβουν να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε απειλή» λέει ο δρ Λέσκου.
Σε επόμενη φάση οι επιστήμονες θέλουν, με τη βοήθεια ηλεκτροφυσιολογικών στοιχείων, να επιβεβαιώσουν ότι οι κροκόδειλοι πράγματι… μισοκοιμούνται.
«Θα πρέπει να εξετάσουμε τα εγκεφαλικά κύματα και στα δύο ημισφαίρια των κοιμισμένων κροκοδείλων για να πούμε μετά βεβαιότητας ότι το ένα ημισφαίριο είναι πράγματι ξύπνιο ενώ το δεύτερο κοιμάται» αναφέρει ο επικεφαλής της μελέτης.
Ο δρ Λέσκου βρίσκεται ήδη σε συνεργασία με ερευνητές από την Γερμανία και σύμφωνα με το επόμενο στάδιο της μελέτης του, στόχος του είναι να μελετήσει το μοτίβο του ύπνου κροκοδείλων του Νείλου, κολλώντας προσεκτικά ηλεκτρόδια στο κεφάλι τους.
Εξελικτική καινοτομία ο δικός μας ύπνος;
«Για εμένα προσωπικά, το πιο εντυπωσιακό πράγμα είναι το γεγονός ότι τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να προσφέρουν χειροπιαστές ενδείξεις ότι ο τρόπος με τον οποίο κοιμόμαστε εμείς ενδεχομένως να αποτελεί εξελικτική καινοτομία» σχολιάζει ο δρ Λέσκου.
Ο ύπνος με τον μισό εγκέφαλο, προσθέτει, ενδεχομένως να είχε αναπτυχθεί σε έναν κοινό πρόγονο ερπετών και πτηνών και ξεχωριστά στα θαλάσσια θηλαστικά – ή ακόμα και σε έναν πιο μακρινό πρόγονο ερπετών, πτηνών και θαλάσσιων θηλαστικών, πολύ προτού τα θηλαστικά της ξηράς χάσουν την συγκεκριμένη δυνατότητα.
«Τείνουμε να θεωρούμε ότι ο δικός ύπνος αποτελεί τον κανόνα: ότι πρόκειται για μια “απενεργοποίηση” η οποία αφορά όλον τον εγκέφαλο. Ωστόσο, αν τα πτηνά μπορούν να κοιμούνται με τον μισό τους εγκέφαλο και οι κροκόδειλοι και τα ερπετά μπορούν να κλείνουν μόνο το ένα μάτι κατά τον ύπνο τους - και αποδειχθεί ότι επίσης κοιμούνται με τον μισό τους εγκέφαλο – τότε ξαφνικά ο δικός μας ύπνος είναι μάλλον η εξαίρεση. Και τότε μάλλον μόνο τα θηλαστικά της ξηράς δεν κοιμούνται με τον τρόπο αυτόν» καταλήγει ο δρ Λέσκου.
www.tovima.gr
