Ουάσινγκτον
Ένα μεγάλο παγόβουνο γεννιέται αυτή τη στιγμή στην Ανταρκτική και η διαδικασία της δημιουργίας του παρακολουθείται για πρώτη φορά «καρέ-καρέ» από τους επιστήμονες. Το παγόβουνο, το οποίο εκτιμάται ότι θα έχει επιφάνεια 880 τετ. χλμ, – έκταση ελάχιστα μικρότερη από αυτή της Κεφαλλονιάς – έχει αρχίσει να αποκολλάται από τον Παγετώνα της Νήσου Πάιν προς τη Θάλασσα Αμούνδσεν και υπολογίζεται ότι θα έχει «απελευθερωθεί» ως το τέλος του χρόνου ή στις αρχές του 2012. Η ρωγμή της δημιουργίας του έχει μήκος περίπου 30 χλμ. Εντοπίστηκε από αποστολή της Επιχείρησης IceBridge της NASA η οποία και άλλαξε το πρόγραμμά της προκειμένου να προσφέρει την πρώτη λεπτομερή και τρισδιάστατη από αέρος καταγραφή μιας τέτοιας διαδικασίας.
Ο Παγετώνας της Νήσου Πάιν προσελκύει ιδιαίτερα την προσοχή των επιστημόνων εξ αιτίας των διαστάσεων και της αστάθειάς του. Είναι ο μεγαλύτερος και ταχύτερα μεταβαλλόμενος παγετώνας στην Ανταρκτική αλλά οι «μεταπτώσεις» του έχουν αντίκτυπο σε όλο τον πλανήτη – οι ερευνητές τον αποκαλούν τη μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας στις προβολές για την εκτίμηση της ανόδου της στάθμης των θαλασσών της Γης.
Παρ’ όλα αυτά η «δημιουργία» που συντελείται αυτή τη στιγμή αποτελεί μέρος μιας φυσικής και σχετικά προβλέψιμης διαδικασίας. Ο παγετώνας είχε παραγάγει για τελευταία φορά ένα μεγάλο παγόβουνο το 2001 και οι ειδικοί εκτιμούσαν ότι θα έπρεπε να «γεννήσει» ξανά κάτι ανάλογο αυτή την εποχή.
Ως τα μέσα του περασμένου μήνα ωστόσο, όταν η αποστολή της NASA «πέταξε» επάνω από την περιοχή, η «γενεσιουργός» ρωγμή του παγόβουνου δεν είχε γίνει ακόμη αντιληπτή. Ο εντοπισμός της προκάλεσε ιδιαίτερο ενθουσιασμό.
«Βλέπουμε πραγματικά αυτή τη στιγμή πώς γίνεται κάτι τέτοιο και αυτό είναι πολύ συναρπαστικό για μας» δήλωσε ο Μάικλ Στάντιντζερ, επιστήμονας του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Γκοντάρ ο οποίος μετέχει στο πρόγραμμα IceBridge. «Εξ όσων γνωρίζω κανείς δεν έχει πετάξει με ένα όργανο LIDAR επάνω από μια ενεργά αναπτυσσόμενη ρωγμή όπως αυτή».
Τρισδιάστατη απεικόνιση
Τα όργανα LIDAR βασίζονται κυρίως στην εκπομπή παλμών λέιζερ και προσφέρουν τρισδιάστατη απεικόνιση. Το LIDAR του αεροσκάφους της IceBridge που εντόπισε τη ρωγμή μέτρησε τις διαστάσεις της στα περίπου 250 μέτρα στο σημείο της με το μεγαλύτερο πλάτος και στα 50 ως 60 μέτρα στα τμήματα με το μεγαλύτερο βάθος.
Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, ότι όταν αποκολληθεί το νεογέννητο παγόβουνο θα καλύπτει επιφάνεια περίπου 880 χιλιομέτρων. Τα ραντάρ υπολογίζουν το ύψος του στα περίπου 500 μέτρα, εκ των οποίων μόνο τα 49 μ. θα είναι ορατά επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η απομάκρυνσή του θα σημάνει τη μεγαλύτερη υποχώρηση που έχει καταγραφεί στον Παγετώνα της Νήσου Πάιν από την ανακάλυψή του στη δεκαετία του 1940.
Η Επιχείρηση IceBridge της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας έχει αναλάβει να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη και λεπτομερέστερη ως σήμερα από αέρος καταγραφή των πολικών πάγων του πλανήτη. Πρόκειται για ένα εξαετές πρόγραμμα το οποίο ξεκίνησε το 2009 και, με την ολοκλήρωσή του, αναμένεται να προσφέρει μια χωρίς προηγούμενο τρισδιάστατη απεικόνιση των παγετώνων, των παγοκρηπίδων και των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής και της Ανταρκτικής.
ΒΗΜΑ SCIENCE