ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥΣ

¨...Η θέση και η ταχύτητα ενός μικροσκοπικού σωματιδίου δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα γνωστές με απόλυτη ακρίβεια....Όμως το πραγματικό περιεχόμενο της αρχής της αβεβαιότητας αναδεικνύεται αν την εφαρμόσουμε σε ένα σωματίδιο παγιδευμένο σε μια μικροσκοπική περιοχή, οπότε η θέση του είναι γνωστή με περιθώριο λάθους, δηλαδή απροσδιοριστία, όση και η διάσταση της φυλακής του. Εφόσον η απροσδιοριστία στη θέση του θα είναι πολύ μικρή, η απροσδιοριστία στην ταχύτητά του θα είναι πολύ μεγάλη, οπότε και η ταχύτητά του η ίδια θα είναι μεγάλη κατά μέσο όρο. Οδηγούμαστε έτσι στο εξής εντυπωσιακό- και πολύ βαθύ - συμπέρασμα: όσο πιο μικροσκοπική είναι η φυλακή στην οποία είναι κλεισμένο ένα σωματίδιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητά του κατά μέσο όρο, άρα τόσο μεγαλύτερη και η κινητική ενέργεια που υποχρεούται να έχει... Η πιο μικροσκοπική φυλακή που υπάρχει στη φύση είναι ο ατομικός πυρήνας. Τι περιμένουμε λοιπόν να κάνουν οι έγκλειστοί του, δηλαδή τα πρωτόνια και τα νετρόνια που βρίσκονται στο εσωτερικό του; Σύμφωνα με τα παραπάνω, θα έχουν τεράστιες κινητικές ενέργειες ακριβώς επειδή είναι παγιδευμένα σε μια τόσο μικροσκοπική περιοχή. Ο πυρήνας είναι γίγαντας ενέργειας ακριβώς επειδή είναι νάνος μεγέθους...¨
¨ Το φάντασμα της όπερας¨, Στέφανος Τραχανάς, καθηγητής Φυσικού Τμήματος Παν. Κρήτης
Αφιέρωμα στην αρχή της απροσδιοριστίας ή αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg η οποία ανακαλύφθηκε το 1927 και ...κρύβεται πίσω από όλες τις βασικές φυσικές προυποθέσεις που επιτρέπουν στο σύμπαν να φτάσει έως την αυτογνωσία!

Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011

Ενα πειραματικό σύστημα θαλάσσιας σεισμολογικής παρατήρησης φέρνει νέα γνώση στην επιστήμη

Ουάσινγκτον
Δυο πλωτά σεισμολογικά παρατηρητήρια, με το όνομα MERMAID, που «ταξίδεψαν» στα νερά της Μεσογείου το περασμένο καλοκαίρι συνέλαβαν έναν σεισμό που πραγματοποιήθηκε δέκα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στα νησιά της Αλάσκας. Η νέα αυτή μέθοδος θαλάσσιας σεισμολογικής παρατήρησης αναμένεται ότι θα προσφέρει στους ειδικούς νέες γνώσεις για τη μορφολογία του υπεδάφους της Γης οδηγώντας σε καλύτερη μελέτη των σεισμικών φαινομένων. Με τα αρχικά MERMAID (Mobile Earthquake Recorder in Marine Areas by Independent Divers) και κάνοντας ένα λογοπαίγνιο με τη λέξη «γοργόνα» στα αγγλικά, τα πλωτά παρατηρητήρια αποτελούν μέρος ενός συστήματος που αναπτύσσεται από ερευνητές του εργαστηρίου Géoazur του Πανεπιστημίου της Νίκαιας με επικεφαλής τον Γιαν Ελό...

Μέσω αυτού του συστήματος οι επιστήμονες επιδιώκουν να συγκρίνουν τις διαδρομές που ακολουθούν τα σεισμικά κύματα μέσα στο νερό των ωκεανών καθώς μεταδίδονται από την πηγή του σεισμού. Επειδή η ταχύτητα των κυμάτων αλλάζει ανάλογα με τα «εμπόδια» που συναντούν καθώς περνούν μέσα από τον μανδύα και τον πυρήνα της Γης, οι ειδικοί θεωρούν ότι η σύγκριση των διαδρομών τους είναι σε θέση να αποκαλύψει άγνωστες ως τώρα πληροφορίες για το υπέδαφος του πλανήτη.
Υδρόφωνα συλλαμβάνουν τα σεισμικά κύματα
Τα πλωτά παρατηρητήρια MERMAID είναι εξοπλισμένα με υδρόφωνα τα οποία καταγράφουν τα σεισμικά κύματα P. Στην πρώτη φάση των πειραμάτων δοκιμής τους οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν τα υδρόφωνα αυτά είναι πράγματι σε θέση να καταγράψουν τη σεισμική δραστηριότητα όπως προέβλεπαν τα μοντέλα τους.
Για τον λόγο αυτό δυο πλωτήρες MERMAID απελευθερώθηκαν το περασμένο καλοκαίρι σε δυο διαφορετικά σημεία της Μεσογείου και «ταξίδεψαν» με τα ρεύματα της θάλασσας σε βάθος ως και 2 χιλιομέτρων. Και τα δυο πειραματικά παρατηρητήρια κατέγραψαν με τον ίδιο τρόπο έναν σεισμό μεγέθους 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που σημειώθηκε στις 24 Ιουνίου στην Αλάσκα.
Στόλος υποβρύχιας παρατήρησης
Μετά την επιτυχία αυτής της πρώτης πειραματικής μελέτης, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο έντυπο «Eos» της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης, οι ερευνητές σκοπεύουν να απελευθερώσουν έναν «στόλο» από παρατηρητήρια MERMAID τα οποία θα αναπτυχθούν σε διάφορες θάλασσες του πλανήτη.
Προς το παρόν το μεγαλύτερο μέρος των σεισμολογικών παρατηρήσεων γίνεται από σεισμογραφικά όργανα που είναι εγκατεστημένα στην ξηρά, με αποτέλεσμα οι θαλάσσιες περιοχές να μένουν κυριολεκτικά «αχαρτογράφητες». Οι παρατηρήσεις του προγράμματος MERMAID αναμένεται λοιπόν ότι θα προσφέρουν στο μέλλον πολύτιμες γνώσεις στην επιστήμη.
ΒΗΜΑ SCIENCE