ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥΣ

¨...Η θέση και η ταχύτητα ενός μικροσκοπικού σωματιδίου δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα γνωστές με απόλυτη ακρίβεια....Όμως το πραγματικό περιεχόμενο της αρχής της αβεβαιότητας αναδεικνύεται αν την εφαρμόσουμε σε ένα σωματίδιο παγιδευμένο σε μια μικροσκοπική περιοχή, οπότε η θέση του είναι γνωστή με περιθώριο λάθους, δηλαδή απροσδιοριστία, όση και η διάσταση της φυλακής του. Εφόσον η απροσδιοριστία στη θέση του θα είναι πολύ μικρή, η απροσδιοριστία στην ταχύτητά του θα είναι πολύ μεγάλη, οπότε και η ταχύτητά του η ίδια θα είναι μεγάλη κατά μέσο όρο. Οδηγούμαστε έτσι στο εξής εντυπωσιακό- και πολύ βαθύ - συμπέρασμα: όσο πιο μικροσκοπική είναι η φυλακή στην οποία είναι κλεισμένο ένα σωματίδιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητά του κατά μέσο όρο, άρα τόσο μεγαλύτερη και η κινητική ενέργεια που υποχρεούται να έχει... Η πιο μικροσκοπική φυλακή που υπάρχει στη φύση είναι ο ατομικός πυρήνας. Τι περιμένουμε λοιπόν να κάνουν οι έγκλειστοί του, δηλαδή τα πρωτόνια και τα νετρόνια που βρίσκονται στο εσωτερικό του; Σύμφωνα με τα παραπάνω, θα έχουν τεράστιες κινητικές ενέργειες ακριβώς επειδή είναι παγιδευμένα σε μια τόσο μικροσκοπική περιοχή. Ο πυρήνας είναι γίγαντας ενέργειας ακριβώς επειδή είναι νάνος μεγέθους...¨
¨ Το φάντασμα της όπερας¨, Στέφανος Τραχανάς, καθηγητής Φυσικού Τμήματος Παν. Κρήτης
Αφιέρωμα στην αρχή της απροσδιοριστίας ή αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg η οποία ανακαλύφθηκε το 1927 και ...κρύβεται πίσω από όλες τις βασικές φυσικές προυποθέσεις που επιτρέπουν στο σύμπαν να φτάσει έως την αυτογνωσία!

Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2012

Σαντορίνη: νέα στοιχεία για τον όγκο του μάγματος

Οξφόρδη 
Ο θάλαμος μάγματος που κρύβεται κάτω από την καλδέρα της Σαντορίνης διογκώθηκε κατά 10 με 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα σε διάστημα 15 μηνών -μια ανησυχητική τάση, η οποία όμως φαίνεται να έχει πλέον σταματήσει, αναφέρουν ερευνητές της Οξφόρδης στην επιθεώρηση «Nature Geoscience». Όπως δείχνουν μετρήσεις δορυφορικών ραντάρ και δεκτών GPS στην επιφάνεια του εδάφους, η διόγκωση του ηφαιστείου συνεχιζόταν από τον Ιανουάριο του 2011, όταν καταγράφηκε η πρώτη σεισμική δραστηριότητα εδώ και 25 χρόνια, μέχρι τον Απρίλιο του 2012, οπότε ολόκληρο το νησί της Σαντορίνης είχε πλέον ανυψωθεί κατά 8 έως 14 εκατοστά...
«Αν αυτός ο ρυθμός διόγκωσης συνεχιζόταν για λίγα ακόμα χρόνια, ο όγκος [του μάγματος] θα ήταν αντίστοιχος με τον όγκο προηγούμενων εκρήξεων του ηφαιστείου» γράφουν οι ερευνητές. Η αύξηση, υπολογίζουν, αντιστοιχεί περίπου στο μισό της ποσότητας λάβας που απελευθέρωσε το ηφαίστειο στη διάρκεια προηγούμενων μικρών εκρήξεων, όπως αυτή που αναστάτωσε το νησί το 1950.

Τα νέα δεδομένα «αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι το νέο επεισόδιο ηφαιστειακής διαστολής είναι το μόνο σημαντικό που έχει καταγραφεί από την έκρηξη του ηφαιστείου το διάστημα 1939-1941» επισημαίνουν οι ερευνητές.

Προειδοποιούν μάλιστα ότι «θα ήταν λάθος να υποθέσει κανείς ότι η σημερινή κατάσταση ανησυχίας δεν θα οδηγήσει σε έκρηξη».

Πιο καθησυχαστικό είναι ωστόσο το σχετικό δελτίο Τύπου που αναρτήθηκε στο δικτυακό τόπο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης: Τα δεδομένα «δεν σημαίνουν ότι επίκειται έκρηξη. Η αλήθεια είναι ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα έχει εξασθενίσει τους τελευταίους μήνες».

Την ίδια επισήμανση έκανε στο πρακτορείο Bloomberg o Γιώργος Βουγιουκλάκης, ηφαιστειολόγος του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ο οποίος δεν συμμετείχε στη νέα έρευνα: «Όλη η δραστηριότητα που καταγράφεται τώρα αντιστοιχεί στην κανονική, λανθάνουσα κατάσταση του ηφαιστείου» είπε.

Γεγονός είναι πάντως ότι η σεισμική δραστηριότητα, η εκπομπή αερίων και η παραμόρφωση του εδάφους προκάλεσαν πέρυσι το ενδιαφέρον των γεωλόγων και δεν έμειναν απαρατήρητες από τους ντόπιους.

«Στη διάρκεια των επισκέψεων πεδίου στη Σαντορίνη το 2011, έγινε εμφανές ότι πολλοί κάτοικοι είχαν αντιληφθεί μια αλλαγή στη συμπεριφορά του ηφαιστείου τους. Οι ξεναγοί, οι οποίοι επισκέπτονται το ηφαίστειο αρκετές φορές την ημέρα, με ενημέρωναν για αλλαγές στην ποσότητα των αερίων με έντονη οσμή που απελευθερώνονταν στην κορυφή, ή για αλλαγές στο χρώμα του νερού σε ορισμένους κόλπους γύρω από τα νησιά» αναφέρει η Μισέλ Παρκς, μέλος της ερευνητικής ομάδας στην Οξφόρδη που ταξίδεψε στη Σαντορίνη. Προσθέτει ότι ορισμένοι από τους μικροσεισμούς που προκαλούσε το ηφαίστειο γίνονταν αντιληπτοί στα εστιατόρια από το κούνημα των πιάτων και των ποτηριών στα τραπέζια.
 Το ηφαίστειο της Θήρας

Μεγάλες εκρήξεις του ηφαιστείου της Θήρας πιστεύεται ότι συμβαίνουν κάθε 10 με 30 χιλιάδες χρόνια, ενώ μικρότερες εκρήξεις σημειώνονταν στο παρελθόν ακόμα και κάθε 14 χρόνια.

Το ηφαίστειο είναι παγκοσμίως γνωστό για την έκρηξη του 17ου αιώνα π.Χ, μια από τις ισχυρότερες εκρήξεις στην ιστορία της Γης.

Η ενεργοποίηση του ηφαιστείου προκάλεσε την κατάρρευση του κρατήρα και το σχηματισμό καλδέρας, της οποίας το όριο αντιστοιχεί στο νησί της Σαντορίνης όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Το τσουνάμι που προκάλεσε η έκρηξη έχει ενοχοποιηθεί και για την εξαφάνιση του μινωικού πολιτισμού στη γειτονική Κρήτη. Το σεισμικό κύμα δεν αποκλείεται να έφτασε μέχρι την έρημο του Σινά, τέσσερα χιλιόμετρα από τις μεσογειακές ακτές.
www.tovima.gr