Το τηλεσκόπιο Planck κοιτά την «ομίχλη» στο κέντρο του Γαλαξία

Τα τελευταία στοιχεία από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Planck επιβεβαιώνουν την παρουσία μιας «ομιχλώδους» πηγής μικροκυμάτων στο κέντρο του Γαλαξία μας, η οποία είχε ανακαλυφθεί ήδη από το 2004 και το διαστημικό παρατηρητήριο WMAP αλλά για την ύπαρξή της υπήρχαν έντονες αμφιβολίες από τους επιστήμονες. Σύμφωνα με την μέχρι προσφάτως επικρατούσα άποψη, η παρουσία της οφειλόταν σε σωματίδια σκοτεινής ύλης που εξέπεμπαν ακτινοβολία καθώς εξαϋλώνονταν, όμως οι παρατηρήσεις του Planck θέτουν σε αμφισβήτηση αυτή τη θεωρία. Ήδη από την ανακάλυψή της, αυτή η ομίχλη μικροκυμάτων είχε διχάσει τους αστροφυσικούς, με ορισμένους να υποστηρίζουν πως...

δεν υπάρχει καν, και πως η παρουσία της στις εικόνες από το WMAP οφειλόταν σε λάθος ανάλυση των δεδομένων. Πλέον το Planck θέτει τέλος σε αυτή την αμφισβήτηση, και με τις πιο λεπτομερείς μετρήσεις του φανερώνει το σχήμα της περιοχής, το οποίο είναι πιο επίμηκες απ' ό,τι αναμενόταν. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η εξήγηση της προέλευσης αυτής της ομίχλης από σωματίδια σκοτεινής ύλης είναι λιγότερο πιθανή. «Τα νέα αποτελέσματα δείχνουν πως η ομίχλη είναι πιο πολύ μακρόστενη παρά σφαιρική» εξηγεί ο Dan Hooper από το εργαστήριο Fermilab του Σικάγο. «Οι προσομοιώσεις δείχνουν πως θα περιμέναμε σχετικά σφαιρικές συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης. Πιστεύουμε πως δεν υπάρχει κανένα μοντέλο που να εξηγεί μόνο του την προέλευση της ομίχλης» προσθέτει, αφήνοντας ένα περιθώριο η σκοτεινή ύλη να είναι μέρος της λύσης του προβλήματος.

Τα στοιχεία από το Planck φανερώνουν και ένα αιχμηρό άκρο στο νότιο μέρος της ομίχλης. Αυτή η παρατήρηση ίσως σχετίζει την ομίχλη με τις δύο φυσαλίδες Φέρμι, δύο τεράστιες δομες κοντά στο κέντρο του Γαλαξία, η οποίες εκπέμπουν ακτίνες γάμμα και ανακαλύφθηκαν από το ομώνυμο τηλεσκόπιο το 2010. Και οι δύο αυτές φυσαλίδες έχουν αιχμηρά άκρα, που σχετίζονται με την απότομη απελευθέρωση μεγάλων ποσών ενέργειας. «Ίσως υπάρχει κάποιος κοινός μηχανισμός μεταξύ της ομίχλης και των φυσαλίδων», λέει ο Andrew Pontzen, κοσμολόγος του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Το επόμενο βήμα είναι να δούμε που ακριβώς συμφωνούν τα δεδομένα από τις παρατηρήσεις των δύο φαινομένων. Αν και αυτές οι παρατηρήσεις είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά, το κέντρο του Γαλαξία παραμένει ένα πολύ σύνθετο μέρος που συμβαίνει μια πληθώρα από περίεργα πράματα», καταλήγει.

Αν και επιβεβαιώνεται λοιπόν η ύπαρξη της ομίχλης στο κέντρο του Γαλαξία, η προέλευσή της παραμένει ένα μυστήριο, που από ότι φαίνεται, μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μία μοναδική θεωρία που να είναι σε θέση να το εξηγήσει. 

www.naftemporiki.gr