Για την ανακάλυψή του ευθύνονται το 1898 οι βρετανοί χημικοί Ουίλιαμ Ράμσεϊ και Μόρις Τρέιβερς που έκαναν έρευνες με ένα δείγμα της ατμόσφαιρας. Πώς όμως από ένα χημικό στοιχείο - το πέμπτο σε αφθονία στον κόσμο, αλλά σπάνιο στη γη - μετατράπηκε στην πιο δημοφιλή πηγή φωτός που κατάφερε να κερδίσει μια θέση από τις επιγραφές του Μπρόντγουεϊ έως τις καθολικές εκκλησίες και από τα κινηματογραφικά πλάνα έως τα ατελιέ διεθνώς αναγνωρισμένων καλλιτεχνών; Ολα οφείλονται στον γάλλο μηχανικό, χημικό και εφευρέτη Ζορζ Κλοντ ο οποίος πραγματοποίησε μια ηλεκτρική εκκένωση σε έναν σφραγισμένο σωλήνα με νέον για τη δημιουργία ενός λαμπτήρα. Ο πρώτος λαμπτήρας παρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1911. Δώδεκα χρόνια αργότερα θα περάσει στην άλλη ακτή του Ατλαντικού. Μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων στο Λος Αντζελες αγοράζει τις πρώτες επιγραφές με νέον.
Και ο «Γάλλος Εντισον», όπως τον χαρακτήρισαν, άλλαξε τον ρου τον πραγμάτων καθώς ο δικός του λαμπτήρας με το πορτοκαλοκόκκινο χρώμα κατάφερε να επισκιάσει εκείνους του Θωμά Εντισον και έκανε τις επιγραφές του Μπρόντγουεϊ να μοιάζουν «χλωμές».
Οι πινακίδες με νέον διαδίδονται με... ταχύτητα φωτός. Και ο μετρ των θρίλερ Αλφρεντ Χίτσκοκ δεν μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος από τα φωτεινά μηνύματα που αιωρούνταν πάνω από τα κεφάλια των ηρώων του. Στη «Θηλιά» ουδείς έχει φανταστεί τι έχει γίνει το πτώμα. Μέχρι τη στιγμή που η αποσπασματικά κινηματογραφημένη επιγραφή έξω από το διαμέρισμα των δολοφόνων αποκαλύπτεται: «Storage» (Αποθήκη) και μαζί και το σημείο όπου είναι κρυμμένος ο νεκρός.
Πιο θλιβερό το κλίμα στο «Μια μέρα, ένας έρωτας» του Φράνσις Φορντ Κόπολα όπου η Ναστάζια Κίνσκι περπατά σε ένα νεκροταφείο για χαλασμένες φωτεινές πινακίδες από καζίνο, που στο πέρασμά της «ζωντανεύουν», ενώ το φως από νέον «πρωταγωνιστεί» και στο «Blade Runner».
Ευλύγιστοι οι σωλήνες με το νέον δεν μπορούσαν να αφήσουν ασυγκίνητους τους εικαστικούς δημιουργούς. Εν τω μεταξύ επιστρατεύονται κι άλλα ευγενή αέρια ώστε το φως να αποκτήσει κι άλλα χρώματα, όπως το μπλε και το πράσινο. Ο Μπρους Νάουμαν κάνει παιχνίδια αναγραμματισμού στα έργα του με νέον καυτηριάζοντας έννοιες όπως ο πόλεμος (war) που την αναγραμματίζει σε ωμός (raw).
Το νέον όμως χρησιμοποιεί ως βασικό μέσο και ο ελληνικής καταγωγής Στίβεν Αντωνάκος που ζει στη Νέα Υόρκη. Με το πολύχρωμο φως έχει φτιάξει από παρεκκλήσια, μια σειρά έργων του όπου το φως αποκαλύπτεται διακριτικά πίσω από πετάσματα, έως το έργο που κοσμεί την οροφή στον σταθμό Αμπελόκηποι του Μετρό.Το νέον έχει αποκτήσει και το δικό του μουσείο, με έμβλημά του, τι άλλο; Το ακρωνύμιό του. Μuseum of Neon Art (MONA) και η Μόνα Λίζα ποζάρει από νέον. Λειτουργεί από το 1981 στο Λος Αντζελες, ανακαινίζεται και θα ανοίξει την άνοιξη του 2012.
www.tanea.gr
