Οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί θα πάρουν τον δρόμο για τον πλανήτη Αρη κατά πάσαν πιθανότητα τον Νοέμβριο. Οι περισσότεροι είναι τόσο μικροί, που δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Γι' αυτό, εξάλλου, τους αποκαλούν «μικροναύτες». Είναι τοποθετημένοι σε μικρούς κυλίνδρους στο ρωσικό σκάφος 11 τόνων Phobos-Grunt, το οποίο θα εξερευνήσει τον Φόβο, το φεγγάρι του Αρη, και θα επιστρέψει στη Γη με δείγματα των πετρωμάτων του. Το ταξίδι αναμένεται να διαρκέσει περίπου τρία χρόνια. Η επιστροφή του προγραμματίζεται για τον Αύγουστο του 2014, όταν η μικρή κάψουλα με τα δείγματα θα προσγειωθεί στο Καζακστάν...
Η αμερικανική Πλανητική Εταιρεία (Planetary Society) έχει αναλάβει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του πειράματος στο Phobos-Grunt. Συγκεκριμένα, οι μικροναύτες θα απομονωθούν στη μικρή συσκευή του πειράματος, LIFE (Living Interplanetary Flight Experiment). Στο διάστημα των 34 μηνών που θα διαρκέσει το ταξίδι θα φιλοξενηθούν δέκα διαφορετικές κατηγορίες οργανισμών μέσα σε τριάντα μικρούς κυλίνδρους.
Στόχος του πειράματος είναι να ελεγχθεί αν και κατά πόσο μπορούν να μεταφερθούν μικροοργανισμοί από τον έναν πλανήτη στον άλλον επιβιώνοντας στις συνθήκες του αφιλόξενου διαστήματος. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, η υπόθεση της πανσπερμίας -σύμφωνα με την οποία οι πρώτοι μικροοργανισμοί μεταφέρθηκαν στη Γη με τη βοήθεια αστεροειδών και μετεωριτών που προσέκρουσαν στην επιφάνειά της- θα αποκτήσει ισχυρότερα ερείσματα.
Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να βρίσκονται οι μικροοργανισμοί σε ένα είδος νάρκης. Η φύση έχει μεριμνήσει εξασφαλίζοντας για κάποιους μικροοργανισμούς ένα τέτοιο είδος μακροχρόνιας νάρκης. Αφυπνίζονται όταν οι συνθήκες επιβίωσης είναι ευνοϊκές. Τέτοιοι ακριβώς οργανισμοί έχουν επιλεγεί για το πείραμα LIFE.
Δύο νέες ανακαλύψεις ενισχύουν τη θεωρία της μεταφοράς της ζωής στο διάστημα μέσω της πρόσδεσής της στους μετεωρίτες. Η πρώτη ανακάλυψη αφορά σπόρια βακτηρίων που οι επιστήμονες κατόρθωσαν να αφαιρέσουν από έντομο εγκλωβισμένο σε απολιθωμένη ρητίνη (ήλεκτρο) ηλικίας 40 εκατομμυρίων ετών. Πρόκειται για σπόρια του Bacillus sphaericus, τα οποία όταν τοποθετήθηκαν σε θρεπτικό διάλυμα ζωντάνεψαν και άρχισαν να πολλαπλασιάζονται.
Το ήλεκτρο δεν είναι βέβαια συγκρίσιμο με τους μετεωρίτες, η ανακάλυψη ωστόσο υποδεικνύει ότι σπόρια βακτηρίων μπορούν να επιβιώσουν για μεγάλο διάστημα, χωρίς θρεπτική ουσία, σε «κάψουλες χρόνου».
Η δεύτερη ανακάλυψη έγινε σε μετεωρίτη που έπεσε στο Σουδάν το 2008. Στις αναλύσεις βρέθηκαν δεκαεννέα διαφορετικά αμινοξέα. Τα αμινοξέα συνιστούν δομική μονάδα της ζωής, καθώς σ' αυτά στηρίζονται πρωτεΐνες και ένζυμα. Αναμφίβολα, τα συγκεκριμένα αμινοξέα προέρχονται από το διάστημα και δεν οφείλονται σε «μόλυνση» του μετεωρίτη από τη Γη.
Τα αμινοξέα από το διάστημα έχουν δεξιόστροφα και αριστερόστροφα μόρια, ενώ τα αμινοξέα της Γης έχουν αποκλειστικά αριστερόστροφα μόρια. Ο μετεωρίτης που έφτασε στη Γη διέθετε και μεταλλεύματα που σχηματίζονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Προφανώς, προκλήθηκαν κατά τη βίαιη σύγκρουση δύο αστεροειδών στο διάστημα.
Μείζονος σημασίας για την υπόθεση της πανσπερμίας θεωρείται το γεγονός ότι τα αμινοξέα όχι μόνο επέζησαν από τη σύγκρουση, αλλά αντεπεξήλθαν και στην ισχυρή υπερθέρμανση κατά την είσοδό τους στην ατμόσφαιρα της Γης.
© Science Illustrated
Η θεωρία της πανσπερμίας
Η θεωρία της πανσπερμίας υποστηρίζει πως η ίδια η φύση χρησιμοποιεί ένα είδος διαστημικού οχήματος που μεταφέρει μικροοργανισμούς στο διάστημα (π.χ. από τον Αρη στη Γη). Τα «οχήματα», σ' αυτή την περίπτωση, εικάζεται πως είναι κόκκοι πετρωμάτων που εκτοξεύονται στο διάστημα μετά την πρόσκρουση μεγάλου μετεωρίτη.
Στη Γη πέφτουν συνεχώς μετεωρίτες και «σκόνη» από το διάστημα. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από αστεροειδείς. Κάποιοι όμως ίσως προέρχονται από γειτονικούς πλανήτες που δέχτηκαν βομβαρδισμό μετεωριτών. Αν, για παράδειγμα, στην επιφάνεια του Αρη προσκρούσει μεγάλος μετεωρίτης, τα «συντρίμμια» εκτινάσσονται στο διάστημα. Ορισμένα από αυτά είναι δυνατόν να εισέλθουν σε τροχιά γύρω από τον Ηλιο και ύστερα από ένα ταξίδι εκατομμυρίων χρόνων να καταλήξουν στη Γη.
Αν οι βράχοι αυτοί περιέχουν μικροοργανισμούς που επιβίωσαν κατά το ταξίδι -ενδέχεται να πέφτουν σε ένα είδος νάρκης- και κατορθώσουν να επιβιώσουν και μετά την πρόσκρουση στην επιφάνεια της Γης, τότε δημιουργούν ζωή. Τα δομικά στοιχεία της ζωής, όπως τη γνωρίζουμε, θα μπορούσαν λοιπόν να προέρχονται από τον Αρη ή και το αντίστροφο: μικροοργανισμοί από τη Γη θα μπορούσαν να μεταφέρουν ζωή στον Αρη ή την Αφροδίτη.
www.enet.gr 