Η «αδέσποτη» ρωσική διαστημική αποστολή Phobos-Grunt, η οποία αναμένεται να συντριβεί στον Ινδικό ή τον Ατλαντικό Ωκεανό κάποια στιγμή την Κυριακή ή τη Δευτέρα, δεν θεωρείται «αντικείμενο υψηλού ρίσκου», ανακοίνωσε η διεθνής επιτροπή που επαγρυπνεί για σώματα τα οποία εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα. Η Διυπηρεσιακή Συντονιστική Επιτροπή Διαστημικών Συντριμμιών (IADC), με 12 χώρες- μέλη, παρακολουθεί το καταδικασμένο σκάφος από την εκτόξευσή του τον Νοέμβριο, όταν απέτυχε να πυροδοτήσει τον κινητήρα του για το ταξίδι στον Άρη και παρέμεινε παγιδευμένο σε χαμηλή γήινη τροχιά...
Η IADC «αναγνώρισε το Phobos-Grunt ως αντικείμενο μη υψηλού ρίσκου» ανακοίνωσε την Παρασκευή ο Χάινερ Κλίνκραντ, επικεφαλής του γραφείου διαστημικών συντριμμιών της ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος).
Την Κυριακή ή τη Δευτέρα η συντριβή
Στο μεταξύ, η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos ανακοίνωσε ότι το σκάφος θα εισέλθει στην ατμόσφαιρα την Κυριακή ή τη Δευτέρα. Η περιοχή της συντριβής θα βρίσκεται σε κάποιο σημείο πάνω στην τροχιά ζιγκ-ζαγκ που ακολουθεί το σκάφος, από 51,4 μοίρες βόρεια μέχρι 51,4 μοίρες νότια. Η ζώνη αυτή αντιστοιχεί σε μια τεράστια περιοχή που εκτείνεται από το Λονδίνο στο Βόρειο Ημισφαίριο μέχρι την Παταγονία στο Νότιο.
«Το προβλεπόμενο παράθυρο για την κατάπτωση συντριμμιών του Phobos-Grunt εκτείνεται από τις 15 μέχρι τις 16 Ιανουαρίου, με μέσο σημείο τις 16.12 ώρα Μόσχας (14.16 ώρα Ελλάδας) στις 15 Ιανουαρίου» αναφέρει η ανακοίνωση των Ρώσων. Οι αρχικοί υπολογισμοί έδειχναν ότι αυτό το «μέσο σημείο» βρίσκεται κάπου κοντά στη Μαδαγασκάρη, την Παρασκευή όμως η Roscosmos αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της και τώρα δίνει ένα νέο μέσο σημείο στο Νότιο Ατλαντικό. Η επιτροπή βασίζει την απόφασή της στη σχετικά μικρή ξηρή μάζα του σκάφους - περίπου 2,5 τόνοι - από τους οποίους μόνο τα 200 κιλά αναμένεται να φτάσουν μέχρι την επιφάνεια. Η ανησυχία είχε όμως εστιαστεί στους 11 τόνους εξαιρετικά τοξικών καυσίμων που θα χρησιμοποιούσε η αποστολή στο ταξίδι για Άρη.
Τα τοξικά καύσιμα δεν θα φτάσουν στο έδαφος
Όπως είπε ο Κλίνκραντ, υπολογισμοί της NASA και της Roscosmos δείχνουν ότι οι δεξαμενές καυσίμων θα διαλυθούν ψηλά στην ατμόσφαιρα και τα τοξικά καύσιμα (υδραζίνη και τετροξείδιο του αζώτου) δεν θα φτάσουν στο έδαφος. Το θετικό είναι ότι οι δεξαμενές καυσίμων είναι κατασκευασμένες από αλουμίνιο, εξήγησε στο Space.com η Άλις Γκόρμαν του Πανεπιστημίου Flinders στην Αυστραλία. «Περισσότερο από το 50% των διαστημικών υλικών που επιζούν της καθόδου είναι από τιτάνιο, βηρύλλιο ή ατσάλι, το οποίο έχει σημείο τήξης διπλάσιο από του αλουμινίου. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να αντέξουν οι δεξαμενές (την πτώση) είναι πολύ μικρές». Πρόσθεσε ότι η υδραζίνη και το τετροξείδιο του αζώτου έχουν χαμηλά σημεία τήξης (113 και 21 βαθμοί Κελσίου αντίστοιχα), οπότε θα εξατμιστούν αμέσως όταν οι δεξαμενές διαρραγούν σε μεγάλο ύψος. Αυτό όμως που εκτιμάται ότι θα επιζήσει από την πύρινη κάθοδο είναι μια κάψουλα για τη συλλογή δειγμάτων από τον Φόβο, ένα από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη. Η κάψουλα πιθανότατα θα αντέξει, δεδομένου ότι ήταν σχεδιασμένη να επιστρέψει στη Γη και να πέσει με αλεξίπτωτο στο Καζακστάν το 2016.
Σε δύσκολη θέση η Roscosmos
«Το προβλεπόμενο παράθυρο για την κατάπτωση συντριμμιών του Phobos-Grunt εκτείνεται από τις 15 μέχρι τις 16 Ιανουαρίου, με μέσο σημείο τις 16.12 ώρα Μόσχας (14.16 ώρα Ελλάδας) στις 15 Ιανουαρίου» αναφέρει η ανακοίνωση των Ρώσων. Οι αρχικοί υπολογισμοί έδειχναν ότι αυτό το «μέσο σημείο» βρίσκεται κάπου κοντά στη Μαδαγασκάρη, την Παρασκευή όμως η Roscosmos αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της και τώρα δίνει ένα νέο μέσο σημείο στο Νότιο Ατλαντικό. Η επιτροπή βασίζει την απόφασή της στη σχετικά μικρή ξηρή μάζα του σκάφους - περίπου 2,5 τόνοι - από τους οποίους μόνο τα 200 κιλά αναμένεται να φτάσουν μέχρι την επιφάνεια. Η ανησυχία είχε όμως εστιαστεί στους 11 τόνους εξαιρετικά τοξικών καυσίμων που θα χρησιμοποιούσε η αποστολή στο ταξίδι για Άρη.
Τα τοξικά καύσιμα δεν θα φτάσουν στο έδαφος
Όπως είπε ο Κλίνκραντ, υπολογισμοί της NASA και της Roscosmos δείχνουν ότι οι δεξαμενές καυσίμων θα διαλυθούν ψηλά στην ατμόσφαιρα και τα τοξικά καύσιμα (υδραζίνη και τετροξείδιο του αζώτου) δεν θα φτάσουν στο έδαφος. Το θετικό είναι ότι οι δεξαμενές καυσίμων είναι κατασκευασμένες από αλουμίνιο, εξήγησε στο Space.com η Άλις Γκόρμαν του Πανεπιστημίου Flinders στην Αυστραλία. «Περισσότερο από το 50% των διαστημικών υλικών που επιζούν της καθόδου είναι από τιτάνιο, βηρύλλιο ή ατσάλι, το οποίο έχει σημείο τήξης διπλάσιο από του αλουμινίου. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να αντέξουν οι δεξαμενές (την πτώση) είναι πολύ μικρές». Πρόσθεσε ότι η υδραζίνη και το τετροξείδιο του αζώτου έχουν χαμηλά σημεία τήξης (113 και 21 βαθμοί Κελσίου αντίστοιχα), οπότε θα εξατμιστούν αμέσως όταν οι δεξαμενές διαρραγούν σε μεγάλο ύψος. Αυτό όμως που εκτιμάται ότι θα επιζήσει από την πύρινη κάθοδο είναι μια κάψουλα για τη συλλογή δειγμάτων από τον Φόβο, ένα από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη. Η κάψουλα πιθανότατα θα αντέξει, δεδομένου ότι ήταν σχεδιασμένη να επιστρέψει στη Γη και να πέσει με αλεξίπτωτο στο Καζακστάν το 2016.
Σε δύσκολη θέση η Roscosmos
Η απώλεια του Phobos-Grunt, που θα ήταν η πρώτη διαπλανητική αποστολή της Ρωσίας εδώ και 15 χρόνια, είναι η τελευταία σε μια σειρά από παταγώδεις αποτυχίες για τη Roscosmos. Είχαν προηγηθεί η απώλεια συνολικά πέντε δορυφόρων και η συντριβή ενός μη επανδρωμένου μεταγωγικού που θα ανεφοδίαζε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ο επικεφαλής της Roscosmos Βλάντιμιρ Ποπόφκιν παραδέχθηκε μάλιστα ότι το Phobos-Grunt, του οποίου ο σχεδιασμός χρονολογείται στη σοβιετική εποχή, είναι πεπαλαιωμένο και αντιμετώπιζε προβλήματα υποχρηματοδότησης. Έπρεπε όμως να εκτοξευτεί εντός του 2011, αλλιώς «θα κατέληγε στα σκουπίδια.
ΒΗΜΑ SCIENCE
