Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο διάσημος αστρονομικός υπολογιστής που ανακαλύφθηκε το 1900 σε ένα αρχαίο ναυάγιο, είναι πιθανώς ακόμη πιο αρχαίος από τις έως τώρα εκτιμήσεις, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, ενός Αργεντινού και ενός Αμερικανού ερευνητή. Το ναυάγιο πιστεύεται ότι συνέβη τον πρώτο αιώνα π.Χ. (μεταξύ 85 και 60 π.Χ.), ενώ ο μηχανισμός εκτιμάται ότι κατασκευάστηκε μεταξύ του 100 και 150 π.Χ. Όμως η νέα εκτίμηση τοποθετεί την έναρξη του ημερολογίου του μηχανισμού στο 205 π.Χ., μόλις επτά χρόνια μετά τον θάνατο του Αρχιμήδη. Ο ιστορικός της επιστήμης Κρίστιαν Κάρμαν του Εθνικού Πανεπιστημίου του Κίλμες στην Αργεντινή και ο φυσικός Τζέημς Έβανς του Πανεπιστημίου του Πάτζετ Σάουντ της Ουάσιγκτον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό ιστορίας της επιστήμης «Archive for History of Exact Sciences", σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εναρκτήρια χρονολόγηση των εποχών από το ημερολόγιο του Μηχανισμού γίνεται 50 έως 100 χρόνια νωρίτερα από τις έως τώρα εκτιμήσεις των επιστημόνων...
Ο αινιγματικός μηχανισμός που βρέθηκε στα νερά του Αιγαίου θεωρείται ένα τεχνολογικό θαύμα για την εποχή του και πολλοί επιστήμονες τον χαρακτηρίζουν τον αρχαιότερο αναλογικό υπολογιστή στον κόσμο. Μηχανήματα ανάλογης τεχνολογίας δεν εμφανίστηκαν παρά τουλάχιστον 1.000 χρόνια αργότερα. Ο μηχανισμός, μεταξύ άλλων, προβλέπει με ακρίβεια τις σεληνιακές και ηλιακές εκλείψεις, καθώς και τις ημερομηνίες των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι δύο ερευνητές εκτιμούν ότι η πρόβλεψη των εκλείψεων από τον μηχανισμό βασίζεται σε βαβυλωνιακές αριθμητικές μεθόδους, που είχαν δανειστεί οι αρχαίοι Έλληνες.
Αλλοι επιστήμονες έχουν συσχετίσει τον μηχανισμό με τον διάσημο μαθηματικό και εφευρέτη Αρχιμήδη, ο οποίος πέθανε το 212 π.Χ. Το 2008 μια ερευνητική ομάδα, αναλύοντας τις επιγραφές που βρίσκονται πάνω στον μηχανισμό, έκανε την εκτίμηση ότι αυτός κατασκευάστηκε στην Κόρινθο ή στις Συρακούσες, όπου ο Αρχιμήδης ζούσε.
Ο ειδικός στην ιστορία των αρχαίων μαθηματικών Αλεξάντερ Τζόουνς του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης δήλωσε πάντως ότι η πιθανότερη περιοχή κατασκευής του μηχανισμού είναι η Ρόδος.
Ο ένας από τους δύο ερευνητές, ο δρ Έβανς, εμφανίστηκε επιφυλακτικός για την ταυτότητα του κατασκευαστή του αξιοθαύμαστου μηχανήματος. «Γνωρίζουμε τόσο λίγα πράγματα για την αρχαία ελληνική αστρονομία. Μόνο μικρά αποσπάσματα έργων έχουν διασωθεί. Θα ήταν μάλλον ασφαλέστερο να μην προσπαθήσουμε να αποδώσουμε τον μηχανισμό σε κάποιο συγκεκριμένο διάσημο πρόσωπο», όπως είπε.
Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το διεθνές ενδιαφέρον για την εξήγηση του μυστηρίου του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, με νέα βιβλία να προστίθενται στα υπάρχοντα, καθώς επίσης όλο και καλύτερες υπολογιστικές προσομοιώσεις, ακόμη και ένα μοντέλο του από «λέγκο». Ένας μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων, ιστορικών, αστρονόμων, μαθηματικών και άλλων ερευνητών πασχίζει να φωτίσει το αίνιγμα.
Παράλληλα, πρόσφατα έγινε στη θάλασσα των Αντικυθήρων, στην τοποθεσία του ναυαγίου, μια νέα ελληνο-αμερικανική επιστημονική αποστολή κατάδυσης με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, με την ελπίδα ανακάλυψης και άλλων ευρημάτων. Η αποστολή, που διακόπηκε πρόωρα λόγω κακοκαιρίας, θα συνεχιστεί του χρόνου.
www.kathimerini.gr
