ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥΣ

¨...Η θέση και η ταχύτητα ενός μικροσκοπικού σωματιδίου δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα γνωστές με απόλυτη ακρίβεια....Όμως το πραγματικό περιεχόμενο της αρχής της αβεβαιότητας αναδεικνύεται αν την εφαρμόσουμε σε ένα σωματίδιο παγιδευμένο σε μια μικροσκοπική περιοχή, οπότε η θέση του είναι γνωστή με περιθώριο λάθους, δηλαδή απροσδιοριστία, όση και η διάσταση της φυλακής του. Εφόσον η απροσδιοριστία στη θέση του θα είναι πολύ μικρή, η απροσδιοριστία στην ταχύτητά του θα είναι πολύ μεγάλη, οπότε και η ταχύτητά του η ίδια θα είναι μεγάλη κατά μέσο όρο. Οδηγούμαστε έτσι στο εξής εντυπωσιακό- και πολύ βαθύ - συμπέρασμα: όσο πιο μικροσκοπική είναι η φυλακή στην οποία είναι κλεισμένο ένα σωματίδιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητά του κατά μέσο όρο, άρα τόσο μεγαλύτερη και η κινητική ενέργεια που υποχρεούται να έχει... Η πιο μικροσκοπική φυλακή που υπάρχει στη φύση είναι ο ατομικός πυρήνας. Τι περιμένουμε λοιπόν να κάνουν οι έγκλειστοί του, δηλαδή τα πρωτόνια και τα νετρόνια που βρίσκονται στο εσωτερικό του; Σύμφωνα με τα παραπάνω, θα έχουν τεράστιες κινητικές ενέργειες ακριβώς επειδή είναι παγιδευμένα σε μια τόσο μικροσκοπική περιοχή. Ο πυρήνας είναι γίγαντας ενέργειας ακριβώς επειδή είναι νάνος μεγέθους...¨
¨ Το φάντασμα της όπερας¨, Στέφανος Τραχανάς, καθηγητής Φυσικού Τμήματος Παν. Κρήτης
Αφιέρωμα στην αρχή της απροσδιοριστίας ή αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg η οποία ανακαλύφθηκε το 1927 και ...κρύβεται πίσω από όλες τις βασικές φυσικές προυποθέσεις που επιτρέπουν στο σύμπαν να φτάσει έως την αυτογνωσία!

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Ψηφιακή περιπλάνηση στον «Ουρανό των Αρχαίων»

Με το βλέμμα των αρχαίων Αιγυπτίων, των Μινωιτών, των Ελλήνων της εποχής της κλασικής αρχαιότητας και των κατοίκων της Ελληνιστικής Αιγύπτου μπορούν να κοιτάξουν οι σύγχρονοι Αθηναίοι τον έναστρο ουρανό. Αυτή τη δυνατότητα της εντυπωσιακής περιπλάνησης στο ουράνιο στερέωμα και τα επιτεύγματα της αρχαιότητας, την προσφέρει το Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, μέσα από την ψηφιακή παράσταση «Ο ουρανός των Αρχαίων», η οποία έχει ενταχθεί στο πρόγραμμά του [Λ. Συγγρού 387, Παλαιό Φάληρο, είσοδος από Πεντέλης 11]. Μιλώντας για την παράσταση, ο διευθυντής του Πλανητάριου, Διονύσης Σιμόπουλος, αναφέρει: «H παράσταση αυτή αξιοποιεί πλήρως τις τεχνικές δυνατότητες του Πλανητάριου να μας ''ταξιδέψει εικονικά'' μέσα στον χώρο και τον χρόνο και να μας παρουσιάσει τον ουρανό κατά την αρχαιότητα, κατά τρόπο επιστημονικά άρτιο και εικαστικά εντυπωσιακό...
Στον τεράστιο θόλο του Πλανητάριου, το κοινό θα δει τον έναστρο νυχτερινό ουρανό, όπως ακριβώς τον έβλεπαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Μινωίτες, οι Έλληνες της εποχής της κλασικής αρχαιότητας και, αργότερα, οι κάτοικοι της Ελληνιστικής Αιγύπτου.
Επιπροσθέτως, οι πολύτιμες -όσο και εντυπωσιακές- φωτογραφίες του γνωστού φωτογράφου Λουκά Χαψή θα μας παρουσιάσουν τον έναστρο νυχτερινό ουρανό, που απλώνεται πάνω από τους σημαντικούς αρχαιολογικούς μας χώρους σήμερα». 

Ακολουθώντας τα αρχαία άστρα
Η εικονική περιήγηση ξεκινάει από τον «Ουρανό της Αρχαίας Αιγύπτου», τα σημαντικά μνημεία της και τις ακριβείς ουράνιες ευθυγραμμίσεις των Αρχαίων Αιγυπτίων, οι οποίοι εφηύραν το ηλιακό ημερολόγιο και κατέγραψαν συστηματικά τις κινήσεις του Ήλιου, των πλανητών και των άστρων.
Περνώντας από τον ναυτικό πολιτισμό των Μινωιτών, οι οποίοι χρησιμοποίησαν πρώτοι τους αστερισμούς για να προσανατολιστούν, και θαυμάζοντας την εμπεριστατωμένη γνώση ναυσιπλοΐας και τη γνώση των άστρων και των αστερισμών, που βρίσκονται αποτυπωμένες στα ερείπια της Κνωσού και του Ακρωτηρίου της Θήρας, ο επόμενος σταθμός είναι η Αρχαία Ελλάδα της Κλασικής περιόδου.

Εκεί, όπου τέθηκαν τα θεμέλια του Δυτικού πολιτισμού και μαθηματικοί και αστρονόμοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων με τρόπο ορθολογικό. Φτάνοντας στην Ελληνιστική Αίγυπτο με τα επιτεύγματα της Αλεξανδρινής επιστήμης, την περίφημη Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη και τον Φάρο της Αλεξάνδρειας, αυτό το ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο ολοκληρώνεται με μία από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις των τελευταίων ετών, τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, τον πρώτο υπολογιστή της αρχαιότητας.
Εικαστική αιώρηση στα τοπία του σύμπαντος
Το απέραντο κοσμικό γίγνεσθαι του σύμπαντος και ο μικρόκοσμος που μας περιβάλλει κυριαρχούν στην αναδρομική έκθεση του εικαστικού Απόστολου Κιλεσσόπουλου, με τίτλο «Λάλον φως», η οποία, επίσης, παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Καλύπτοντας την περίοδο 1975 - 2012, η έκθεση προκαλεί τις αισθήσεις και τα φαντασιακά ταξίδια σε άλλες διαστάσεις του άπειρου ουράνιου τοπίου, με τα -υποβλητικά φωτισμένα από το ειδικό black light- έργα ζωγραφικής, τις εντυπωσιακές αιωρούμενες και επιδαπέδιες κατασκευές και εγκαταστάσεις, που διαμορφώνουν ένα δικό τους παράλληλο σύμπαν με πλανητικά νεφελώματα, εκρήξεις σουπερνόβα και κυματισμούς του ψυχικού μας κόσμου.
Η συνολική πορεία του καλλιτεχνικού έργου του Απόστολου Κιλεσσόπουλου, αλλά και το σκεπτικό της συγκεκριμένης έκθεσης, αναδεικνύονται από τα αποσπάσματα μελετών -που έγιναν από ιστορικούς της τέχνης, αστροφυσικούς και συγγραφείς- τα οποία έχουν αναρτηθεί στους χώρους της έκθεσης.
ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ
www.naftemporiki.gr