Έτοιμοι να αποκαλύψουν τα μυστικά της λίμνης Βοστόκ, που εδώ και εκατομμύρια χρόνια βρίσκεται θαμμένη κάτω από 4 χιλιόμετρα πάγου, φέρονται να είναι Ρώσοι επιστήμονες. Όπως μετέδωσε το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Ria Novosti επικαλούμενο ανώνυμη πηγή προσκείμενη στην ομάδα που πραγματοποιεί τη γεώτρηση, «οι επιστήμονές μας σταμάτησαν να τρυπούν [πάγο] στο βάθος των 3.768 μέτρων και έφθασαν στην επιφάνεια της λίμνης»...
Οι Ρώσοι χρειάστηκαν πάνω από 20 χρόνια για να πετύχουν το στόχο τους, κυρίως λόγω των εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών στην Ανταρκτική, ενώ ήρθαν αντιμέτωποι και με άλλες δυσκολίες, όπως την έλλειψη πόρων ή τις αμφιβολίες που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς για την ασφάλεια του εγχειρήματος. Ο ενθουσιασμός για το κατόρθωμά τους είναι μεγάλος: μεγάλη μερίδα συναδέλφων τους αδημονεί να μάθει τα μυστικά της μεγαλύτερης παγωμένης λίμνης της Ανταρκτικής, η οποία ανακαλύφθηκε μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Εκφράζονται ωστόσο και φόβοι ότι η παρθένα λίμνη, που ενδέχεται να φιλοξενεί άγνωστες μορφές ζωής, θα μπορούσε να μολυνθεί από κηροζίνη, Φρέον και άλλα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν στη γεώτρηση.
«Εάν πράγματι τα κατάφεραν, οι προσπάθειές τους θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο, με τον οποίο πραγματοποιούμε επιστημονικές έρευνες στην Ανταρκτική και θα μας δώσουν μια εντελώς νέα εικόνα για το τι υπάρχει κάτω από το τεράστιο στρώμα πάγου», λέει ο ειδικός σε θέματα Ανταρκτικής Τζον Πρίσκου από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μοντάνα, ο οποίος επικοινωνεί τακτικά με τους Ρώσους συναδέλφους του.
Την άποψη αυτή συμμερίζονται και άλλοι ερευνητές. Θεωρούν τη λίμνη Βοστόκ όχι μόνο ως ένα από τα τελευταία σύνορα της Γης, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία να κατανοήσουν τις συνθήκες που ενδέχεται να επικρατούν στην Ευρώπη, δορυφόρο του Δία ή τον Εγκέλαδο, δορυφόρο του Κρόνου. Όπως η λίμνη Βοστόκ, καλύπτονται και οι δύο από παχύ στρώμα πάγου, κάτω από το οποίο υπάρχει νερό σε υγρή μορφή.
Το επίτευγμα ενδιαφέρει επίσης όσους ερευνούν την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της, αφού στην Ανταρκτική υπάρχει το 70% του γλυκού νερού ολόκληρου του κόσμου. Η μελέτη των αλλαγών αυτού του νερού, που υφίσταται σε μορφή πάγου ή υγρού κάτω από τους πάγους, θα μπορούσε -κατά τους πιο αισιόδοξους- να συμβάλει στο να κατανοήσουν οι επιστήμονες πώς θα ανεβεί η στάθμη των υδάτων.
Αμφιβολίες
Η είδηση ότι οι Ρώσοι επιστήμονες τρύπησαν τον πάγο δεν ενθουσίασε τους πάντες, κυρίως λόγω των πιθανών επιπτώσεων για το περιβάλλον, ενώ κάποιοι έθεσαν υπό αμφισβήτηση και τα επιστημονικά οφέλη της προσπάθειας.
Ο Μάρτιν Ζίγκερτ, καθηγητής γεωλογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου λέει πως αυτές οι ανησυχίες αμαύρωσαν «ένα ορόσημο, ένα τεράστιο κατόρθωμα» των Ρώσων. Αναγνωρίζει ότι «είναι πολύ δύσκολο γι' αυτούς να πείσουν ότι το πείραμά τους θα είναι καθαρό, όταν πρέπει να τρυπήσουν με κηροζίνη 3,5 χιλιόμετρα πάγου για να φθάσουν στην επιφάνεια της λίμνης».
Ο καθηγητής προειδοποιεί επίσης ότι η λήψη δείγματος νερού από την επιφάνεια της λίμνης, δεν θα δώσει απαραίτητα στους επιστήμονες τις απαντήσεις που ζητούν, αφού δεν θα λέει τίποτε για τα ιζήματα, που ενδέχεται να κρύβουν περισσότερα μυστικά. Εκφράζει επίσης φόβους ότι η κηροζίνη μπορεί να μην προκαλέσει εκτεταμένη μόλυνση στη λίμνη, αλλά είναι πολύ πιθανό να αλλοιώσει τα δείγματα.
Επιφυλάξεις εκφράζει και ο Ζαν Ζουζέλ από την Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας της Γαλλίας. «Από επιστημονικής πλευράς», εκτιμά, «δεν νομίζω ότι οι γεωτρήσεις θα οδηγήσουν σε μεγάλες ανακαλύψεις».
www.naftemporiki.gr 