Οι αστρονόμοι επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μιας νέας κατηγορίας πλανήτη: πρόκειται για έναν «υδάτινο κόσμο» που διαθέτει… αχνιστή ατμόσφαιρα. Ο εξωπλανήτης GJ 1214b είναι μια «Υπερ-Γαία»: αυτό σημαίνει ότι είναι μεγαλύτερος από τον δικό μας πλανήτη αλλά μικρότερος από τους γίγαντες αερίων όπως ο Δίας. Νέες παρατηρήσεις που έγιναν με το τηλεσκόπιο Hubble επιβεβαιώνουν ότι ένα μεγάλο μέρος της μάζας του είναι υδάτινο. Μάλιστα οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στον… νερουλό πλανήτη μαρτυρούν ότι πιθανότατα αποτελείται από «εξωτικά» υλικά...
«Ο GJ 1214b δεν μοιάζει με κανέναν άλλον πλανήτη που ξέρουμε» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Ζάκορι Μπέρτα από το Κέντρο για την Αστοφυσική Harvard Smithsonian.
Ο συγκεκριμένος πλανήτης πρωτοεντοπίστηκε το 2009 από επίγεια τηλεσκόπια. Η διάμετρός του είναι 2,7 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης, ωστόσο το βάρος του είναι επταπλάσιο από αυτό του πλανήτη μας. Βρίσκεται σε τροχιά γύρω από έναν κόκκινο νάνο και σε απόσταση μόλις δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων από αυτόν, γεγονός που μαρτυρεί ότι ο GJ 1214b είναι άκρως… ζεματιστός με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 200 βαθμούς Κελσίου.
Οι διαφορετικές υποθέσεις
Το 2010 αστρονόμοι δημοσίευσαν στοιχεία μετρήσεων σχετικά με την ατμόσφαιρα του GJ 1214b. Οι μετρήσεις εκείνες μαρτυρούσαν ότι η ατμόσφαιρά του είναι υδάτινη, ωστόσο δεν είχε υπάρξει επιβεβαίωση. Και αυτό διότι είχε εκφραστεί και η υπόθεση ότι ο πλανήτης καλυπτόταν πιθανώς από ομίχλη πλούσια σε στοιχεία όπως το άζωτο, παρόμοια με αυτήν που καλύπτει το φεγγάρι του Κρόνου Τιτάνα.
Τώρα ο δρ Μπέρτα και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν την κάμερα ευρέως πεδίου του διαστημικού τηλεσκοπίου Ηubble προκειμένου να μελετήσουν τον GJ 1214b καθώς περνούσε μπροστά από το άστρο του. Κατά τη διάρκεια αυτών των διελεύσεων το φως του άστρου φιλτράρεται μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη, δίνοντας πολύτιμα στοιχεία στους επιστήμονες σχετικά με τη σύσταση των αερίων που την αποτελούν. Με βάση τις παρατηρήσεις των ερευνητών οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν στο επιστημονικό περιοδικό «Astrophysical Journal» ο GJ 1214b αποτελείται από μια πυκνή ατμόσφαιρα υγρού ατμού και όχι από στοιχεία όπως το άζωτο που δημιουργούν ομιχλώδες τοπίο στον Τιτάνα.
Πλούσιος σε «εξωτικά» υλικά
Οι μετρήσεις στη σύσταση του εξωπλανήτη μαρτυρούν επίσης ότι διαθέτει περισσότερο νερό από τη Γη, γεγονός που σημαίνει ότι η εσωτερική δομή του είναι πολύ διαφορετική από αυτήν του πλανήτη μας. «Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι πιέσεις που ασκούνται πιθανότατα έχουν οδηγήσει στον σχηματισμό ‘εξωτικών’ υλικών όπως ο ‘καυτός πάγος’ ή το ‘υπερ-ρευστό’ νερό, ουσίες δηλαδή που είναι εντελώς άγνωστες για τα γήινα δεδομένα» εξηγεί ο δρ Μπέρτα.
Η κοντινή απόσταση που χωρίζει τον GJ 1214 από τη Γη τον καθιστά υποψήφιο για περαιτέρω μελέτη με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί ως το τέλος της δεκαετίας με στόχο να ρίξει φως στα μυστήρια του σχηματισμού των άστρων και των γαλαξιών.
Οι διαφορετικές υποθέσεις
Το 2010 αστρονόμοι δημοσίευσαν στοιχεία μετρήσεων σχετικά με την ατμόσφαιρα του GJ 1214b. Οι μετρήσεις εκείνες μαρτυρούσαν ότι η ατμόσφαιρά του είναι υδάτινη, ωστόσο δεν είχε υπάρξει επιβεβαίωση. Και αυτό διότι είχε εκφραστεί και η υπόθεση ότι ο πλανήτης καλυπτόταν πιθανώς από ομίχλη πλούσια σε στοιχεία όπως το άζωτο, παρόμοια με αυτήν που καλύπτει το φεγγάρι του Κρόνου Τιτάνα.
Τώρα ο δρ Μπέρτα και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν την κάμερα ευρέως πεδίου του διαστημικού τηλεσκοπίου Ηubble προκειμένου να μελετήσουν τον GJ 1214b καθώς περνούσε μπροστά από το άστρο του. Κατά τη διάρκεια αυτών των διελεύσεων το φως του άστρου φιλτράρεται μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη, δίνοντας πολύτιμα στοιχεία στους επιστήμονες σχετικά με τη σύσταση των αερίων που την αποτελούν. Με βάση τις παρατηρήσεις των ερευνητών οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν στο επιστημονικό περιοδικό «Astrophysical Journal» ο GJ 1214b αποτελείται από μια πυκνή ατμόσφαιρα υγρού ατμού και όχι από στοιχεία όπως το άζωτο που δημιουργούν ομιχλώδες τοπίο στον Τιτάνα.
Πλούσιος σε «εξωτικά» υλικά
Οι μετρήσεις στη σύσταση του εξωπλανήτη μαρτυρούν επίσης ότι διαθέτει περισσότερο νερό από τη Γη, γεγονός που σημαίνει ότι η εσωτερική δομή του είναι πολύ διαφορετική από αυτήν του πλανήτη μας. «Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι πιέσεις που ασκούνται πιθανότατα έχουν οδηγήσει στον σχηματισμό ‘εξωτικών’ υλικών όπως ο ‘καυτός πάγος’ ή το ‘υπερ-ρευστό’ νερό, ουσίες δηλαδή που είναι εντελώς άγνωστες για τα γήινα δεδομένα» εξηγεί ο δρ Μπέρτα.
Η κοντινή απόσταση που χωρίζει τον GJ 1214 από τη Γη τον καθιστά υποψήφιο για περαιτέρω μελέτη με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί ως το τέλος της δεκαετίας με στόχο να ρίξει φως στα μυστήρια του σχηματισμού των άστρων και των γαλαξιών.
ΒΗΜΑ SCIENCE
