Μια μαύρη τρύπα που εντοπίστηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble (η θέση της οποίας σημειώνεται στον κύκλο), με μάζα 20.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου, πρέπει να είναι κατάλοιπο ενός μικρού γαλαξία που έπεσε θύμα κοσμικού κανιβαλισμού. Το περίεργο με τη μαύρη τρύπα είναι ότι βρίσκεται στην περιφέρεια ενός μεγάλου γαλαξία, αντί στο κέντρο του. Μαύρες τρύπες σχηματίζονται βέβαια και στα άκρα των γαλαξιών, όταν άστρα μεγάλης μάζας φτάνουν στο τέλος της ζωής τους και καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, η μάζα τους είναι σχετικά μικρή, συνήθως λίγες φορές μεγαλύτερη από του Ηλιου...
Αντίθετα, οι μαύρες τρύπες μεγάλης μάζας βρίσκονται σχεδόν πάντα στα κέντρα των γαλαξιών, αν και ο μηχανισμός σχηματισμού τους δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί.
Πώς λοιπόν μπορεί να βρέθηκε στην άκρη ενός γαλαξία μια μαύρη τρύπα 20.000 φορές πιο βαριά από τον Ηλιο;
Το πιθανότερο, εκτιμά η ερευνητική ομάδα, είναι ότι η μαύρη τρύπα βρισκόταν αρχικά στο κέντρο ενός γαλαξία-νάνου, τον οποίο κατάπιε αργότερα ο γαλαξίας που παρατηρεί σήμερα το Hubble.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal. Παρουσιάζεται πίσης στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv.
Δυσεξήγητο φως
Η μαύρη τρύπα, με την ονομασία HLX-1, εντοπίστηκε στην άκρη του σπειροειδούς γαλαξία ESO 243-49, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 290 εκατομμυρίων ετών φωτός.
Οι παρατηρήσεις του Hubble στην περιοχή της μαύρης τρύπας αποκάλυψαν ένα πλεόνασμα ερυθρής ακτινοβολίας, της οποίας η ένταση ήταν δύσκολο να εξηγηθεί. Ακτινοβολία σε διάφορα μήκη κύματος είναι γνωστό ότι εκπέμπεται από τον λεγόμενο δίσκο προσαύξησης, δηλαδή από αέρια που επιταχύνονται και θερμαίνονται καθώς ετοιμάζονται να πέσουν στη μαύρη τρύπα.
Η ακτινοβολία που κατέγραψε το Hubble, όμως, δεν ήταν δυνατό να εξηγηθεί με βάση τις εκπομπές του δίσκου προσαύξησης. Το πιθανότερο, εκτιμούν οι ερευνητές, είναι ότι η ακτινοβολία προέρχεται από νεαρά, θερμά άστρα, τα οποία βρίσκονται στη γειτονιά της μαύρης τρύπας αλλά δεν διακρίνονται από τη Γη.
Τα άστρα αυτά πρέπει να σχηματίστηκαν λόγω της σφοδρότητας με την οποία ένας παλιός, μικρός γαλαξίας συγκρούστηκε με τον ESO 243-49.
«Το γεγονός ότι υπάρχει μια ομάδα νεαρών άστρων αποτελεί ένδειξη ότι η μαύρη τρύπα ενδέχεται να ήταν κάποτε η κεντρική μαύρη τρύπα ενός γαλαξία-νάνου» αναφέρει ο Σον Φάρελ του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Σίδνεϊ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Ο γαλαξίας-νάνος απορροφήθηκε αργότερα από τον βαρύτερο γαλαξία» εξηγεί.
Η μοίρα της μαύρης τρύπας παραμένει όμως ασαφής, δεδομένου ότι η τροχιά της είναι άγνωστη. Ένα ενδεχόμενο είναι να χαθεί μέσα στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία, δεν αποκλείεται όμως να παραμείνει για πάντα σε τροχιά γύρω από τον γαλαξία που κατέστρεψε το σπίτι της.
Πώς λοιπόν μπορεί να βρέθηκε στην άκρη ενός γαλαξία μια μαύρη τρύπα 20.000 φορές πιο βαριά από τον Ηλιο;
Το πιθανότερο, εκτιμά η ερευνητική ομάδα, είναι ότι η μαύρη τρύπα βρισκόταν αρχικά στο κέντρο ενός γαλαξία-νάνου, τον οποίο κατάπιε αργότερα ο γαλαξίας που παρατηρεί σήμερα το Hubble.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal. Παρουσιάζεται πίσης στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv.
Δυσεξήγητο φως
Η μαύρη τρύπα, με την ονομασία HLX-1, εντοπίστηκε στην άκρη του σπειροειδούς γαλαξία ESO 243-49, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 290 εκατομμυρίων ετών φωτός.
Οι παρατηρήσεις του Hubble στην περιοχή της μαύρης τρύπας αποκάλυψαν ένα πλεόνασμα ερυθρής ακτινοβολίας, της οποίας η ένταση ήταν δύσκολο να εξηγηθεί. Ακτινοβολία σε διάφορα μήκη κύματος είναι γνωστό ότι εκπέμπεται από τον λεγόμενο δίσκο προσαύξησης, δηλαδή από αέρια που επιταχύνονται και θερμαίνονται καθώς ετοιμάζονται να πέσουν στη μαύρη τρύπα.
Η ακτινοβολία που κατέγραψε το Hubble, όμως, δεν ήταν δυνατό να εξηγηθεί με βάση τις εκπομπές του δίσκου προσαύξησης. Το πιθανότερο, εκτιμούν οι ερευνητές, είναι ότι η ακτινοβολία προέρχεται από νεαρά, θερμά άστρα, τα οποία βρίσκονται στη γειτονιά της μαύρης τρύπας αλλά δεν διακρίνονται από τη Γη.
Τα άστρα αυτά πρέπει να σχηματίστηκαν λόγω της σφοδρότητας με την οποία ένας παλιός, μικρός γαλαξίας συγκρούστηκε με τον ESO 243-49.
«Το γεγονός ότι υπάρχει μια ομάδα νεαρών άστρων αποτελεί ένδειξη ότι η μαύρη τρύπα ενδέχεται να ήταν κάποτε η κεντρική μαύρη τρύπα ενός γαλαξία-νάνου» αναφέρει ο Σον Φάρελ του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Σίδνεϊ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Ο γαλαξίας-νάνος απορροφήθηκε αργότερα από τον βαρύτερο γαλαξία» εξηγεί.
Η μοίρα της μαύρης τρύπας παραμένει όμως ασαφής, δεδομένου ότι η τροχιά της είναι άγνωστη. Ένα ενδεχόμενο είναι να χαθεί μέσα στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία, δεν αποκλείεται όμως να παραμείνει για πάντα σε τροχιά γύρω από τον γαλαξία που κατέστρεψε το σπίτι της.
ΒΗΜΑ SCIENCE
