Λονδίνο
Ο λόγος που οι έμπειροι χορευτές δεν ζαλίζονται από τις επαναλαμβανόμενες και γρήγορες περιστροφές είναι ότι έχουν μάθει να καταστέλλουν τα σήματα που στέλνουν τα όργανα της ισορροπίας στο έσω αφτί, δείχνει μια σχετικά μικρή αλλά πρωτότυπο μελέτη με μπαλαρίνες. «Η ζάλη, η οποία είναι το αίσθημα ότι κινούμαστε ενώ στην πραγματικότητα είμαστε ακίνητοι, είναι ένα συχνό πρόβλημα» σχολιάζει ο Μπάρι Σίμουνγκαλ, επικεφαλής της μελέτης στο Imperial College του Λονδίνου...
«Οι χορευτές του μπαλέτου φαίνεται ότι μπορούν να εκπαιδεύουν τον εαυτό τους ώστε να μην ζαλίζονται, οπότε αναρωτηθήκαμε αν θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τις ίδιες αρχές προκειμένου να βοηθήσουμε τους ασθενείς μας» αναφέρει.
Το όργανο της ισορροπίας στον άνθρωπο είναι το αιθουσαίο σύστημα του έσω αφτιού (τμήμα του λαβυρίνθου) το οποίο αποτελείται από μια σειρά από κοιλότητες και κανάλια τα οποία φέρουν τριχίδια στα τοιχώματα και είναι γεμάτα υγρό.
Όταν κανείς περιστρέφεται απότομα το υγρό κινείται, κουνά τα τριχίδια και δημιουργεί έτσι την αίσθηση της κίνησης. Όταν κανείς σταματά να περιστρέφεται, το υγρό συνεχίζει να κινείται λόγω αδράνειας και δημιουργεί το αίσθημα ζάλης.
Τα νέα ευρήματα
Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Cerebral Cortex», δείχνει ότι ο εγκέφαλος των χορευτών έχει μάθει να καταστέλλει τα σήματα που λαμβάνει από το αιθουσαίο σύστημα. Τα σήματα αυτά διαβιβάζονται στον εγκέφαλο αλλά και στα μάτια, προκειμένου να σταθεροποιείται το βλέμμα.
Στο πείραμα συμμετείχαν 29 μπαλαρίνες και 20 αθλήτριες της κωπηλασίας παρόμοιας ηλικίας και φυσικής κατάστασης.
Όλες οι εθελόντριες κάθισαν με τη σειρά σε μια καρέκλα την οποία περιέστρεφαν γρήγορα οι ερευνητές μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Όταν η περιστροφή σταμάτησε, οι εθελόντριες έπρεπε να δείξουν πόσο γρήγορα ένιωθαν ότι περιστρέφονταν (δηλαδή πόσο ζαλίζονταν) γυρίζοντας έναν μοχλό. Ταυτόχρονα, οι ερευνητές μετρούσαν τις ανακλαστικές κινήσεις των ματιών που οφείλονται στα σήματα του αιθουσαίου συστήματος.
Σε επόμενη φάση, οι εθελόντριες υποβλήθηκαν και σε μαγνητικές τομογραφίες προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν διαφορές στους εγκεφάλους τους.
Όπως έδειξε η ανάλυση, η αίσθηση της ζάλης και οι ανακλαστικές κινήσεις των ματιών διαρκούσαν πολύ λιγότερο στις μπαλαρίνες σε σχέση με τις αθλήτριες της κωπηλασίας.
Επιπλέον, οι μαγνητικές τομογραφίες αποκάλυψαν διαφορές σε δύο περιοχές του εγκεφάλου των μπαλαρίνων: στην παρεγκεφαλίδα, η οποία λαμβάνει σήματα από αιθουσαίο σύστημα και είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό και το συντονισμό των κινήσεων· και στον φλοιό του εγκεφάλου, όπου γίνεται αντιληπτή η αίσθηση της ζάλης.
Συγκεκριμένα, η περιοχή της παρεγκεφαλίδας που δέχεται σήματα από το αφτί ήταν μικρότερη στις μπαλαρίνες -ίσως επειδή οι χορεύτριες έχουν μάθει να αγνοούν αυτά τα σήματα και να εστιάζονται στη χορογραφία.
«Δεν είναι χρήσιμο για μια χορεύτρια του μπαλέτου να νιώθει ότι ζαλίζεται ή χάνει την ισορροπία της. Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται έπειτα από χρόνια εκπαίδευσης ώστε να καταστέλλει αυτή την πληροφορία. Κατά συνέπεια εξασθενίζει το σήμα που φτάνει στις περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ευθύνονται για την αντίληψη της ζάλης» λέει ο δρ Σίμουνγκαλ.
«Αν μπορούσαμε να παρέμβουμε στην ίδια περιοχή του εγκεφάλου, ή τουλάχιστον να την παρακολουθούμε στους ασθενείς με χρόνια ζάλη, θα μπορούσαμε να βρούμε πώς να τους βοηθήσουμε περισσότερο» επισημαίνει.
H τεχνική του «spotting»
Για να μάθουν να εκτελούν γρήγορες πιρουέτες, οι μπαλαρίνες εφαρμόζουν μια τεχνική που ονομάζεται «spotting», στην οποία πρέπει να κρατούν σταθερό το βλέμμα σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο ύψος των ματιών τους, όσο γίνεται περισσότερο, καθώς περιστρέφονται. Αυτό σημαίνει ότι το κεφάλι είναι το τελευταίο μέρος του σώματος που εκτελεί την περιστροφή και το πρώτο που επανέρχεται στην αρχική του θέση.
Σύμφωνα με την έρευνα, η καταστολή του αισθήματος της ζάλης δεν οφείλεται σε αυτή την τεχνική αλλά σε προσαρμοστικές μεταβολές του εγκεφάλου.
Τα ευρήματα αυτά, επισημαίνουν οι ερευνητές, θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμα στην ωτορινολαρυγγολογία -περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα εμφανίσει κάποια στιγμή χρόνια ζάλη.
www.tovima.gr
