Οι φάσεις της Αφροδίτης το 2004. Η λαμπρότητα του πλανήτη εξαρτάται από τη φάση και την απόσταση. (Φωτογραφία: Wikimedia Commons )
Ουάσιγκτον
Λόγω μιας σχετικά σπάνιας κοσμικής συγκυρίας, η Αφροδίτη αυτές τις μέρες λάμπει λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα με τη μέγιστη δυνατή ένταση. Θα φανταζόταν κανείς ότι ο γειτονικός πλανήτης φτάνει στο μέγιστο της λαμπρότητάς του όταν βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή του από τη Γη. Δεν είναι όμως έτσι. Ο βασικός λόγος για αυτό είναι ότι η Αφροδίτη φαίνεται να περνάει φάσεις όπως οι φάσεις της Σελήνης, ανάλογα με την έκταση που φαίνεται να καταλαμβάνει για έναν παρατηρητή στη Γη το φωτισμένο τμήμα του πλανήτη. Το πόσο φωτεινή φαίνεται η Αφροδίτη εξαρτάται επομένως από δύο παράγοντες: την απόστασή της από τη Γη και τη φάση στην οποία βρίσκεται...
Όταν η Αφροδίτη βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά του Ήλιου σε σχέση με τη Γη, μια θέση που οι αστρονόμοι ονομάζουν «εξωτερική σύνοδο», ο δίσκος της διακρίνεται ολόκληρος, όπως συμβαίνει με το φεγγάρι κατά την πανσέληνο. Σε αυτή την περίπτωση όμως η φαινόμενη λαμπρότητα είναι μικρή επειδή η απόσταση μέχρι τη Γη είναι μεγάλη.
Όταν ο πλανήτης βρεθεί ακριβώς ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, δηλαδή στη θέση της «εσωτερικής συνόδου», ουσιαστικά εξαφανίζεται από τον ουρανό επειδή φωτίζεται από πίσω και δείχνει προς τη Γη μόνο την πλευρά της που έχει νύχτα.
Μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία ο δίσκος της Αφροδίτης φαίνεται μισός, εμφανίζεται στη θέση της «μέγιστης αποχής», όταν ο πλανήτης έχει τη μέγιστη φαινόμενη απόστασή του από τον Ήλιο στον γήινο ουρανό.
Την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου, οι δύο παράγοντες που καθορίζουν τη λαμπρότητα, η απόσταση και η φάση, συνδυάστηκαν για να κάνουν την Αφροδίτη όσο γίνεται πιο φωτεινή. Σε αυτή τη φάση φαίνεται φωτισμένο το 26% του πλανήτη, μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στη «Νέα Αφροδίτη» και τη «μισή Αφροδίτη».
Σύμφωνα με το δικτυακό τόπο του Starry Night,, αυτές τις ημέρες η λαμπρότητα του γειτονικού πλανήτη έφτασε το -4,9 στην κλίμακα λαμπρότητας που χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι.
Στην κλίμακα αυτή, όσο πιο μικρή η τιμή τόσο πιο λαμπρό φαίνεται ένα αντικείμενο. Η πανσέληνος, για παράδειγμα, έχει λαμπρότητα μεγέθους -12,7 και ο Ήλιος -26,8. Ο Σείριος, το λαμπρότερο άστρο, έχει μέγεθος -1,4, είναι δηλαδή λιγότερο φωτεινός από ό,τι είναι τώρα η Αφροδίτη.
Πώς θα δείτε την Αφροδίτη
Το μόνο πρόβλημα που δυσχεραίνει την παρατήρηση της Αφροδίτης αυτές της ημέρες είναι η κλίση του άξονα της Γης. Λόγω της κλίσης αυτής, το επίπεδο της εκλειπτικής, δηλαδή το επίπεδο στο οποίο κινούνται οι πλανήτες, βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα.
Αυτό σημαίνει ότι η υπέρλαμπρη Αφροδίτη εμφανίζεται πολύ χαμηλά στον ουρανό.
Η καλύτερη ώρα να τη θαυμάσει κανείς είναι λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο πλανήτης εμφανίζεται χαμηλά στο νοτιοδυτικό ουρανό και, καθώς πέφτει αργά προς τον ορίζοντα, το χρώμα του αλλάζει από άσπρο σε κόκκινο, όπως συμβαίνει με τη Σελήνη.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης
Newsroom ΔΟΛ, www.in.gr
