To Ινστιτούτο Perimeter, στο Οντάριο του Καναδά, είναι ένα ερευνητικό
κέντρο αφοσιωμένο στη μελέτη των βαθύτερων εννοιών της Φυσικής. Μια επιφανής προσωπικότητα του ιδρύματος, ο Lee Smolin, ένας από τους
βασικούς πρέσβεις τις κβαντικής βαρύτητας βρόχων, μιας εναλλακτικής στη
θεωρία χορδών άποψης για την ενοποίηση των θεμελιωδών δυνάμεων στη Φύση,
έδωσε πρόσφατα μία ομιλία πάνω στη φύση του χρόνου, ένα ζήτημα κεντρικό
στην κατανόηση της ίδιας της Φύσης, που έχει επανέλθει στο προσκήνιο...
Ο Smolin διαφοροποιείται από την κυριαρχούσα άποψη πως ο χρόνος είναι
ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, μια οφθαλμαπάτη δηλαδή στην εικόνα που
έχουμε για το Σύμπαν. Συγκαταλέγει μεν τον εαυτό του στους
νατουραλιστές, εκείνους που πιστεύουν πως το Σύμπαν αποτελείται από
πραγματικά και μόνο αντικείμενα τα οποία κυβερνούν φυσικοί νόμοι,
προχωρά όμως στον καταμερισμό των νατουραλιστών σε δύο κατηγορίες που
εξαρτώνται άμεσα από τη φύση του χρόνου.
Η πρώτη κατηγορία, την οποία ασπάζεται η πλειοψηφία των επιστημόνων,
έχει τις ρίζες της στη φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων και των Ατομιστών,
με πρωτεργάτες το Δημόκριτο και το Λουκρήτιο, οι οποίοι υποστήριζαν πως η
Φύση δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από άτομα που κινούνται στο κενό. Όλες
οι αισθήσεις ή οι εμπειρίες που μπορεί να έχουμε, προκύπτουν από τον
τρόπο που κινούνται και τοποθετούνται τα άτομα.
Η άποψη αυτή έχει εξελιχθεί στη σύγχρονη φυσική, παραμένει όμως κεντρική
η πεποίθηση πως οι ιδιότητες των στοιχειωδών σωματιδίων είναι
αμετάβλητες με το χρόνο. Όντως, στο Τυπικό Μοντέλο, τα στοιχειώδη
σωματίδια κινούνται σε έναν αμετάβλητο υπόβαθρο με αμετάβλητες
ιδιότητες. Σύμφωνα με αυτή την κατηγορία λοιπόν, όλα τα άλλα πέρα από τα
σωματίδια και το κενό είναι δευτερεύοντα, ή αλλιώς προκύπτουν από αυτά.
Ο Smolin προχωρά στον ορισμό μιας δεύτερης κατηγορίας νατουραλιστών, η
οποία διαφοροποιείται σε ένα μονάχα ζήτημα, φέρνοντας το χρόνο σε
κεντρική θέση. Σύμφωνα με αυτόν, οι νόμοι του Σύμπαντος δεν μπορούν να
θεωρηθούν αιώνιοι, ή αμετάβλητοι με το χρόνο. Κι αυτό διότι οποιαδήποτε
εξήγηση δίνουμε για το τι συμβαίνει, είναι άμεσα συνδεδεμένη με το πώς
κάτι εξελίσσεται στο χρόνο.
Καταλήγει λοιπόν πως ο χρόνος είναι πραγματικός, και πως οι νόμοι της
φύσης αλλάζουν κατά την πάροδό του.
Πάνω σε αυτές τις
ιδέες στηρίζει τη θεωρία πως το Σύμπαν εξελίσσεται ακολουθώντας μια
διαδικασία παρόμοια με αυτή της φυσικής επιλογής στη βιολογία, και πως
νέα σύμπαντα μπορούν να γεννηθούν από μαύρες τρύπες. Αναγνωρίζοντας πως
οι ιδέες του μπορούν να προκαλέσουν, εξήγησε πως έφτασε σε αυτήν την
αλλαγή σκέψης, λέγοντας πως δε συμφωνεί με την ιδέα πως συμπεράσματα που
προκύπτουν από τα πειράματα ενός εργαστηρίου μπορούν να γενικεύονται
ώστε να περιγράφουν τη συμπεριφορά ολόκληρου του Σύμπαντος.
www.naftemporiki.gr
