ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥΣ

¨...Η θέση και η ταχύτητα ενός μικροσκοπικού σωματιδίου δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα γνωστές με απόλυτη ακρίβεια....Όμως το πραγματικό περιεχόμενο της αρχής της αβεβαιότητας αναδεικνύεται αν την εφαρμόσουμε σε ένα σωματίδιο παγιδευμένο σε μια μικροσκοπική περιοχή, οπότε η θέση του είναι γνωστή με περιθώριο λάθους, δηλαδή απροσδιοριστία, όση και η διάσταση της φυλακής του. Εφόσον η απροσδιοριστία στη θέση του θα είναι πολύ μικρή, η απροσδιοριστία στην ταχύτητά του θα είναι πολύ μεγάλη, οπότε και η ταχύτητά του η ίδια θα είναι μεγάλη κατά μέσο όρο. Οδηγούμαστε έτσι στο εξής εντυπωσιακό- και πολύ βαθύ - συμπέρασμα: όσο πιο μικροσκοπική είναι η φυλακή στην οποία είναι κλεισμένο ένα σωματίδιο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητά του κατά μέσο όρο, άρα τόσο μεγαλύτερη και η κινητική ενέργεια που υποχρεούται να έχει... Η πιο μικροσκοπική φυλακή που υπάρχει στη φύση είναι ο ατομικός πυρήνας. Τι περιμένουμε λοιπόν να κάνουν οι έγκλειστοί του, δηλαδή τα πρωτόνια και τα νετρόνια που βρίσκονται στο εσωτερικό του; Σύμφωνα με τα παραπάνω, θα έχουν τεράστιες κινητικές ενέργειες ακριβώς επειδή είναι παγιδευμένα σε μια τόσο μικροσκοπική περιοχή. Ο πυρήνας είναι γίγαντας ενέργειας ακριβώς επειδή είναι νάνος μεγέθους...¨
¨ Το φάντασμα της όπερας¨, Στέφανος Τραχανάς, καθηγητής Φυσικού Τμήματος Παν. Κρήτης
Αφιέρωμα στην αρχή της απροσδιοριστίας ή αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg η οποία ανακαλύφθηκε το 1927 και ...κρύβεται πίσω από όλες τις βασικές φυσικές προυποθέσεις που επιτρέπουν στο σύμπαν να φτάσει έως την αυτογνωσία!

Παρασκευή 4 Μαΐου 2012

Βραζιλία: Συνεργάσιμα δελφίνια βοηθούν τους ψαράδες

Χωρίς να έχει προηγηθεί κάποιου είδους εκπαίδευση, ορισμένα ρινοδέλφινα που ζουν ανοιχτά της Λαγκούνα, στη νότια Βραζιλία, έχουν τα τελευταία χρόνια γίνει οι... καλύτεροι φίλοι με τους ντόπιους ψαράδες. Ανθρωποι και δελφίνια συνεργάζονται άριστα, με αποτέλεσμα να επωφελούνται και οι δύο πλευρές: οι αλιείς ψαρεύουν περισσότερους κέφαλους χωρίς επιπλέον κόπο, ενώ τα θηλαστικά απολαμβάνουν τη λιχουδιά τους και έρχονται σε επαφή με τον κόσμο της στεριάς. Ερευνητές από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο της Σάντα Καταρίνα μελέτησαν ένα κοπάδι αποτελούμενο από περίπου 20 δελφίνια, τα οποία προσέγγιζαν τους ψαράδες βοηθώντας τους, ενώ τα υπόλοιπα δεν συνεργάζονταν προτιμώντας άλλες πηγές τροφής. Οι επιστήμονες, που δημοσιεύουν τα αποτελέσματά τους στην επιθεώρηση Biology Letters, παραδέχονται ότι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς είναι αυτό που διαχωρίζει τις δύο ομάδες...
«Περίπου 200 ντόπιοι ψαράδες εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα δελφίνια για να πιάσουν ψάρια», λέει ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Φάμπιο Ντάουρα - Ζόρζε. «Οι ψαράδες δεν ψαρεύουν χωρίς τη βοήθεια των δελφινιών και ξεχωρίζουν κάθε ζώο από τα φυσικά του σημάδια». Ο Ντάουρα - Ζόρζε εξηγεί με ποιον τρόπο τα δελφίνια συνεργάζονται με τους ψαράδες: μόλις εντοπίσουν τους κέφαλους - ένα ψάρι που αποτελεί σημαντική πηγή τροφής και εσόδων για τoυς ντόπιους- τους οδηγούν προς το μέρος των ψαράδων που βρίσκονται ήδη μέσα στη θάλασσα, με το νερό να τους φθάνει μέχρι το γόνατο. «Τότε δίνουν σύνθημα κουνώντας χαρακτηριστικά το κεφάλι ή χτυπώντας την ουρά τους στην επιφάνεια του νερού και έτσι ειδοποιούν τους ψαράδες να ρίξουν τα δίχτυα τους».
Δεν είναι όλα τα δελφίνια «κοινωνικά»
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τα δελφίνια της Λαγκούνα για να δουν ποια από αυτά περνούσαν χρόνο με το κοπάδι τους και ποια «ψάρευαν». Από τα 55 δελφίνια αυτού του πληθυσμού, επικεντρώθηκαν στα 35. Τα 15 από αυτά προσέγγιζαν τους ψαράδες για να τους βοηθήσουν, ενώ τα υπόλοιπα τους απέφευγαν. Ο Ντάουρα-Ζόρζε και η ομάδα του πιστεύουν ότι για τα φιλικά προς τους αλιείς θηλαστικά, η συνεργασία αποτελεί έμφυτο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους, καθώς δεν υπάρχει τίποτε στο περιβάλλον που να αποτρέπει τα υπόλοιπα δελφίνια να κάνουν το ίδιο.
Το χαρακτηριστικό αυτό μπορεί να κληρονομείται από τη μητέρα στο μικρό της, όπως οι ηλικιωμένοι ψαράδες μαθαίνουν στους απογόνους τους πώς να συνεργάζονται με τα δελφίνια. «Μιλάμε για μια μικρή υπο - ομάδα δελφινιών, τα οποία υποστηρίζουν πάνω από 200 οικογένειες χωρίς άλλο εισόδημα», λέει ο ερευνητής. «Τα ψάρια που τους παρέχονται από αυτήν τη συνεργασία έχουν μεγάλη οικονομική και κοινωνική αξία. Εάν χάσουμε τα συνεργάσιμα δελφίνια, θα χαθεί αυτός ο μοναδικός παραδοσιακός τρόπος ζωής - και το αντίστροφο». 
www.naftemporiki.gr